Horseshoe crab blood: ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਇਸ ਸਮੇਂ ਕੋਰੋਨਾ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੀ ਚਪੇਟ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਕੋਰੋਨਾ ਦੀ ਵੈਕਸੀਨ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜੀਵ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਖੂਨ ਬਹੁਤ ਕੀਮਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਜੀਵ ਦੇ ਨੀਲੇ ਖੂਨ ਤੋਂ ਵੈਕਸੀਨ, ਦਵਾਈ ਤੇ ਹੋਰ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਇੱਕੋ-ਇੱਕ ਜੀਵ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਖੂਨ ਲਈ ਫਾਰਮਾਸਿਊਟੀਕਲ ਕੰਪਨੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਖਰਚ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਜੀਵ ਦਾ ਨੀਲਾ ਖੂਨ ਵੈਕਸੀਨ, ਦਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਨਿਰਜੀਵ ਤਰਲ ਤਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਜੀਵ ਦਾ ਨਾਮ ਹਾਰਸਸ਼ੂ ਕਰੈਬ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਦੁਰਲੱਭ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਦਾ ਕੇਕੜਾ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਜੀਵ ਦੇ ਇੱਕ ਲੀਟਰ ਨੀਲੇ ਖੂਨ ਦੀ ਕੀਮਤ 11 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਹੈ। ਮਾਹਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਹਾਰਸ ਸ਼ੂ ਕੇਕੜਾ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਜੀਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 45 ਮਿਲੀਅਨ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਹਨ।
ਫਾਰਮਾਸਿਊਟੀਕਲ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਇਸ ਜੀਵ ਦੇ ਖੂਨ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਲਿਮੂਲਸ ਐਮੇਬੋਸਾਈਟ ਲਾਇਸੇਟ ਨਾਮ ਦਾ ਇੱਕ ਤੱਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਐਂਡੋਟੌਕਸਿਨ ਨਾਮਕ ਮਾੜੇ ਰਸਾਇਣਕ ਤੱਤ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤੱਤ ਕਿਸੇ ਵੀ ਲਾਗ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ। ਐਟਲਾਂਟਿਕ, ਹਿੰਦ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਹਾਰਸ ਸ਼ੂ ਕਰੈਬ ਬਸੰਤ ਰੁੱਤ ਤੋਂ ਮਈ- ਜੂਨ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੱਕ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਹਾਈ ਟਾਈਡ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਮੁੰਦਰ ਦੀ ਸਤਹ ‘ਤੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
ਇੱਥੇ ਜੇਕਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੇਕੜਿਆਂ ਦੀ ਕੀਮਤ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਲੀਟਰ ਨੀਲਾ ਖੂਨ ਅੰਤਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ 11 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਵਿਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗਾ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਾਰਸ ਸ਼ੂ ਕੇਕੜੇ ਦੇ ਖੂਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ 1970 ਤੋਂ ਵਿਗਿਆਨੀ ਕਰਦੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸਦੇ ਰਾਹੀਂ ਵਿਗਿਆਨੀ ਡਾਕਟਰੀ ਉਪਕਰਣਾਂ ਅਤੇ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਨੂੰ ਜਾਂਚਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਆਈਵੀ ਅਤੇ ਟੀਕਾਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਮੈਡੀਕਲ ਉਪਕਰਣ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ।
ਦਰਅਸਲ, ਹਾਰਸ ਸ਼ੂ ਕੇਕੜੇ ਦੇ ਨੀਲੇ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਤਾਂਬਾ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰਸਾਇਣ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿਸੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਜਾਂ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਇਕੱਠਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਹਾਰਸ ਸ਼ੂ ਕੇਕੜੇ ਦਾ ਖੂਨ ਲਹੂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਿਲ ਦੇ ਨੇੜੇ ਵਿੰਨ੍ਹ ਕੇ ਕੱਢਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਕੇਕੜੇ ਵਿੱਚੋਂ 30% ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਖੂਨ ਕੱਢਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਚ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਖੂਨ ਕੱਢਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ 10 ਤੋਂ 30% ਕੇਕੜੇ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਜੁਲਾਈ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਹੀ ਸਵੀਜ਼ਰਲੈਂਡ ਦੀ ਫਾਰਮਾਸਿਊਟੀਕਲ ਕੰਪਨੀ ਲੋਂਜਾ ਆਪਣੇ ਕੋਵਿਡ-19 ਵੈਕਸੀਨ ਦੇ ਮਨੁੱਖੀ ਟ੍ਰਾਇਲ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਡਰੱਗ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਟੈਸਟ ਕਰਨ ਲਈ ਲਿਮੂਲਸ ਐਮੇਬੋਸਾਈਟ ਲਾਇਟਸ ਦੀ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਪਵੇਗੀ।
