Kashmir was annexed to India today: 26 ਅਕਤੂਬਰ ਦਾ ਦਿਨ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਅਤੇ ਭੂਗੋਲਿਕ ਰੂਪ ਨੂੰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਖਾਸ ਹੈ। ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਡੋਗਰਾ ਖ਼ਾਨਦਾਨ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨੇ 26 ਅਕਤੂਬਰ 1947 ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਰਾਜ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਮਿਲਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਇਰਾਦੇ ਦੇ ਸਮਝੌਤੇ ‘ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਹੁੰਦੇ ਹੀ, ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਅਤੇ ਹਮਲਾਵਰ ਗੁਆਂਢੀ ਦੀ ਫੌਜ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਮੋਰਚਾ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦਾ ਕੁੱਝ ਹਿੱਸਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਸੀ। ਕਸ਼ਮੀਰ ਅੱਜ ਤੱਕ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਟਕਰਾਅ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਦੀ 73 ਵੀਂ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਤੇ, ਆਓ ਇਸ ਸਾਰੇ ਮਾਮਲੇ ‘ਤੇ ਨਜਰ ਮਾਰੀਏ। ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਐਕਟ, 1947 ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਭਾਰਤ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ 580 ਰਿਆਸਤਾਂ ਵਜੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਰਿਆਸਤ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨੇ ਭਾਰਤ ਜਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਰਲੇਵਾਂ ਨਾ ਕਰ ਕੇ ਸੁਤੰਤਰ ਰਹਿਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਪਰ ਤੁਰੰਤ ਹੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਨੇ ਕਬਾਇਲੀਆਂ ਦੇ ਭੇਸ ਵਿੱਚ ਕਸ਼ਮੀਰ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨੇ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਮਦਦ ਮੰਗੀ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕਸ਼ਮੀਰ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ 26 ਅਕਤੂਬਰ 1947 ਨੂੰ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਨੇ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਅਭੇਦ ਪੱਤਰ ਉੱਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਵਾਈਸਰਾਏ ਲਾਰਡ ਮਾਊਂਟਬੈਟਨ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਬਾਅਦ 27 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ।
ਲਾਰਡ ਮਾਊਂਟਬੈਟਨ ਨੇ 27 ਅਕਤੂਬਰ 1947 ਨੂੰ ਮਹਾਰਾਜਾ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਭੇਜੇ ਇੱਕ ਪੱਤਰ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਸੀ, ‘ਮੇਰੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਇੱਛਾ ਹੈ ਕਿ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਜਲਦੀ ਤੋਂ ਜਲਦੀ ਕਾਨੂੰਨ ਵਿਵਸਥਾ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਘੁਸਪੈਠੀਆਂ (ਪਾਕਿਸਤਾਨ) ਨੂੰ ਰਾਜ ਦੀ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ ਜਾਵੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰਾਏ ‘ਤੇ ਰਾਜ ਦੇ ਰਲੇਵੇਂ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ‘ਤੇ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।’ ਮਾਉਂਟਬੈਟਨ ਦੀਆਂ ਟਿਪਣੀਆਂ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਜਨਮਤ ਕਰਵਾਉਣ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਨੇ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਰਲੇਵੇਂ ‘ਤੇ ਵਿਵਾਦ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਭਾਰਤ ਦਾ ਪੱਖ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਰਲੇਵਾਂ ਬਿਨਾਂ ਸ਼ਰਤ ਸੀ, ਜਦਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਇਸ ਨੂੰ ਝੂਠ ਦੱਸਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਅਜੇ ਵੀ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ‘ਤੇ ਵਿਵਾਦ ਵਿੱਚ ਉਲਝੇ ਹੋਏ ਹਨ।
