Young farmers teaching painting : ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਸਿੰਘੂ ਸਰਹੱਦ ‘ਤੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵਿਚ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਨਵੇਂ ਰੰਗ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਕ ਪਾਸੇ ਜਿੱਥੇ ਸੈਂਕੜੇ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ’ਤੇ ਹਮਲਾਵਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਥੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਕੁਝ ਨੌਜਵਾਨ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਸਰਹੱਦ ‘ਤੇ ਗਰੀਬ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ‘ਫੁਲਵਾੜੀ’ ਸਜਾ ਲਈ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਉਹ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਈ-ਲਿਖਾਈ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪੇਂਟਿੰਗ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਬੋਲਣਾ ਸਿਖਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਨੌਜਵਾਨ ਕਿਸਾਨ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸਵੇਰੇ 11 ਵਜੇ ਤੋਂ ਦੁਪਹਿਰ 2.30 ਵਜੇ ਤੱਕ ਆਪਣੇ ਬੈਚ ਵਿਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕਲਾਸਾਂ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਵਿਚ ਉਹ ਲਿਖਣ ਅਤੇ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਕਾਪੀਆਂ ਅਤੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵੀ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਤੋਂ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਆਈ ਕੰਵਲਜੀਤ ਕੌਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, ‘ਅਸੀਂ ਕਿਸਾਨੀ ਭੈਣ-ਭਰਾਵਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਸਿੰਘੂ ਸਰਹੱਦ ‘ਤੇ ਆਏ ਹਾਂ। ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੇ ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੋ ਦਿਨ ਬਹੁਤ ਆਮ ਵਾਂਗ ਲੰਘੇ। ਇਸਦੇ ਬਾਅਦ ਅਸੀਂ ਆਸ-ਪਾਸ ਦੀਆਂ ਕਲੋਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਗਰੀਬ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਸੜਕਾਂ ਤੇ ਭਟਕਦੇ ਅਤੇ ਕੂੜਾ ਚੁੱਕਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਉਣਾ ਅਤੇ ਲਿਖਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਸਾਡੀ ਕਲਾਸ ਵਿਚ ਹੁਣ ਰੋਜ਼ਾਨਾ 60 ਬੱਚੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਫੁਲਵਾੜੀ ਰੱਖਿਆ ਹੈ।
ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਤੋਂ ਆਏ ਨੌਜਵਾਨ ਜੀਵਨਜੋਤ ਸਿੰਘ ਵੀ ਇਸ ਟੀਮ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ‘ਅਸੀਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਫੁਲਵਾੜੀ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਪੱਧਰ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਕਿ ਉਹ ਇਹ ਜਾਣ ਸਕਣ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨਾ ਅਤੇ ਲਿਖਣਾ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਪਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਸਿਖਾਉਂਦੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹਿੰਦੀ-ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅੱਖ਼ਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਗਣਿਤ ਦੇ ਪਹਾੜੇ ਤੱਕ ਸਿਖਾ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਕੁਝ ਬੱਚੇ ਜੋ ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਲਿਖਣ ਵਿਚ ਚੰਗੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸ ਰਹੇ ਹਾਂ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਦੇਣੀ ਹੈ। ਕੰਵਲਜੀਤ ਕੌਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਫੁਲਵਾੜੀ ਵਿਚ ਨਾ ਸਿਰਫ ਬੱਚੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ ਬਲਕਿ ਨੌਜਵਾਨ ਵੀ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹ ਸ਼ਾਮ ਚਾਰ ਵਜੇ ਆਪਣੀ ਬਹਿਸ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਤੈਅ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰੇ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਅਸਥਾਈ ਛੋਟੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵੀ ਬਣਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਉਹ ਬੈਠ ਕੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵੀ ਪੜ੍ਹ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪੜ੍ਹਾਈ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਅਸੀਂ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਕਾਊਂਸਲਿੰਗ ਵੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾੰ।
ਜੀਵਨਜੋਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ‘ਗਰੀਬ ਬੱਚੇ ਪੇਂਟਿੰਗ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਿਲਚਸਪੀ ਲੈ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਡਰਾਇੰਗ ਸ਼ੀਟ ਅਤੇ ਪੈਨਸਿਲ ਰੰਗ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਲਿਆਉਂਦੇ ਹਾਂ. ਪਹਿਲਾਂ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਿਖਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਮੁੱਢਲੀ ਡਰਾਇੰਗ ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਨਾਲ ਡਰਾਇੰਗ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸਾਡੇ ਕੋਲ 8 ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਟੀਮ ਹੈ ਜੋ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਜੋ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦਾ ਕੀ ਬਣੇਗਾ ਦੇ ਸਵਾਲ ‘ਤੇ ਕੰਵਲਜੀਤ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕਲਾਸ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹੇ ਕੁਝ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਕਦੇ ਸਕੂਲ ਦਾ ਮੂੰਹ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ, ਹੁਣ ਉਹ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿਚ ਥੋੜ੍ਹੀ ਰੁਚੀ ਲੈ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਬਣੀ ਰਹੇ ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਕ ਚੰਗੀ ਐਨਜੀਓ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰਾਂਗੇ। ਬੱਚੇ ਜੋ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਉਹ ਆਪਣੀ ਅਗਲੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਣਗੇ।
