Indian Air Force Day 2020: ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਫੌਜ ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ 8 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਹਿੰਡਨ ਏਅਰਬੇਸ ‘ਤੇ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਗਾਜ਼ੀਆਬਾਦ ਵਿਖੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ IAF ਦੇ ਮੁੱਖੀ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸੈਨਾਵਾਂ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਇਸ ਸਾਲ ਦੇਸ਼ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਫੌਜ ਦੀ 88ਵੀਂ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਮਨਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਗਾਜ਼ੀਆਬਾਦ ਦੇ ਹਿੰਡਨ ਬੇਸ ਵਿਖੇ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਫੌਜ ਦੇ ਪਾਇਲਟਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਏਅਰ ਸ਼ੋਅ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣੇ ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ ਵੱਲੋਂ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਫੌਜ ਦਿਵਸ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸੰਗਠਨ ਵਿੱਚ ਅਧਿਕਾਰਤ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
8 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਫੌਜ ਦਿਵਸ?
ਇੰਡੀਅਨ ਏਅਰ ਫੋਰਸ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਫੌਜ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਾਮਰਾਜ ਵੱਲੋਂ 8 ਅਕਤੂਬਰ 1932 ਨੂੰ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤ ‘ਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਦਾ ਰਾਜ ਸੀ । ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਫੌਜ ਤਿੰਨ ਭਾਰਤੀ ਆਰਮਡ ਫੋਰਸਿਜ਼ ਦੀ ਏਅਰ ਵਿੰਗ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੁੱਢਲਾ ਉਦੇਸ਼ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਟਕਰਾਅ ਦੇ ਸਮੇਂ ਹਵਾਈ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਕਰਨਾ ਸੀ।
ਦਰਅਸਲ, IAF ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਏਸੀ ਉਡਾਣ 1 ਅਪ੍ਰੈਲ 1933 ਨੂੰ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਈ ਸੀ । ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਤਹਿਤ, IAF ਨੂੰ ‘ਰਾਇਲ ਇੰਡੀਅਨ ਏਅਰ ਫੋਰਸ’ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ (1950 ਵਿੱਚ) ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ ਗਣਤੰਤਰ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਕੋਲ ਏਅਰਫੋਰਸ ਦੇ ਸੁਪਰੀਮ ਕਮਾਂਡਰ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਹੈ । ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ, ਏਅਰ ਚੀਫ ਮਾਰਸ਼ਲ, ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੀ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਕਮਾਂਡ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ। 170,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਵਾਨ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀ ਅਤੇ ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਹਵਾਈ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਚੌਥੇ ਨੰਬਰ ‘ਤੇ ਹੈ।
ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਹਵਾਈ ਫੌਜ ਨੂੰ 5 ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਅਤੇ 2 ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਕਮਾਂਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਰ ਕਮਾਂਡ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਇੱਕ ਏਅਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਕਮਾਂਡਿੰਗ-ਇਨ-ਚੀਫ਼ ਏਅਰ ਮਾਰਸ਼ਲ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਕਮਾਂਡ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਿਆਂ ਫੌਜੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਕਮਾਂਡ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਲੜਾਈ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣਾ ਹੈ।
