ladakh standoff commanders level meeting: ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਿਚਾਲੇ ਸਰਹੱਦੀ ਵਿਵਾਦ ਬਾਰੇ ਬੈਠਕ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਮੁਲਾਕਾਤ ਤਕਰੀਬਨ ਸਾਢੇ ਪੰਜ ਘੰਟੇ ਚੱਲੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਤਰਫੋਂ, ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਲੇਹ ਵਿਖੇ ਸਥਿਤ 14 ਵੀਂ ਕੋਰ ਦੇ ਕਮਾਂਡਰ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਜਨਰਲ ਹਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕੀਤੀ। ਹੁਣ ਉਹ ਲੇਹ ਵਾਪਿਸ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਬੈਠਕ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਸਵੇਰੇ 11:30 ਵਜੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ 5 ਵਜੇ ਤੱਕ ਚੱਲੀ। ਮੇਜਰ ਜਨਰਲ ਲਿਊ ਲਿਨ ਚੀਨ ਦੀ ਤਰਫੋਂ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਿਚਾਲੇ 3488 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਮੀ ਸਰਹੱਦ ਹੈ। ਇਹ ਸਰਹੱਦ ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ, ਉਤਰਾਖੰਡ, ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਸਿੱਕਮ ਅਤੇ ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਚੋਂ ਲੰਘਦੀ ਹੈ। ਪੂਰੀ ਸਰਹੱਦ ਨੂੰ 3 ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਪੱਛਮੀ ਸੈਕਟਰ ਯਾਨੀ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ, ਕੇਂਦਰੀ ਸੈਕਟਰ ਯਾਨੀ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼-ਉਤਰਾਖੰਡ ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਸੈਕਟਰ ਯਾਨੀ ਸਿੱਕਮ-ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼। ਪੱਛਮੀ ਖੇਤਰ ਦੇ ਦੋ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦਾ ਵਿਵਾਦ ਹੈ। ਇਹ ਖੇਤਰ ਹਨ – ਗਲਵਾਨ ਵੈਲੀ ਅਤੇ ਪੇਂਗੋਂਗ ਝੀਲ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਫਿੰਗਰ ਏਰੀਆ।
ਚੀਨ ਨੇ ਲੱਦਾਖ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਗਲਵਾਨ ਵੈਲੀ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਨੇੜੇ 80 ਟੈਂਟ ਬਣਾਏ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੀ ਸਰਹੱਦ ਵਿੱਚ 60 ਟੈਂਟ ਬਣਾ ਲਏ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਰੱਖਿਆ ਸੁਵਿਧਾ ਕੇਂਦਰ ਵੀ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਇਸ ਕੇਂਦਰ ਨੂੰ ਗੈਰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਕਰਾਰ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਰੱਖਿਆ ਕੇਂਦਰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਨੇੜੇ ਬਣੀਆਂ ਦੋ ਸੜਕਾਂ ਵੀ ਚੀਨ ਦੀ ਬੇਚੈਨੀ ਵਧਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਿਚਾਲੇ ਦੂਜਾ ਵਿਵਾਦ ਪੇਨਗੋਂਗ ਝੀਲ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਿਆ ਫਿੰਗਰ ਏਰੀਆ ਹੈ। ਪੈਨਗੋਂਗ ਝੀਲ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਨੂੰ ਫਿੰਗਰ ਏਰੀਆ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਅੱਠ ਪਹਾੜੀਆਂ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਇਹ ਖੇਤਰ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਚਾਰ ਪਹਾੜੀਆਂ ਹਨ। ਬਾਕੀ ਦੀਆਂ ਚਾਰ ਪਹਾੜੀਆਂ ਚੀਨ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਚੀਨ ਲਗਾਤਾਰ ਚੌਥੀ ਪਹਾੜੀ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪੰਜਵੀਂ ਪਹਾੜੀ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਮਈ ਵਿੱਚ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਵਿਵਾਦ ਹੋਰ ਵੱਧ ਗਿਆ ਹੈ।
ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ 5 ਮਈ ਨੂੰ, ਪੂਰਬੀ ਲੱਦਾਖ ਦੇ ਪਨਗੋਂਗ ਤਸੋ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਸਿਪਾਹੀ ਲੋਹੇ ਦੀਆਂ ਰੋਡਾ ਅਤੇ ਡੰਡਿਆਂ ਨਾਲ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਭਿੜ ਗਏ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਪੱਥਰਬਾਜ਼ੀ ਵੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਵਿੱਚ ਦੋਵਾਂ ਧਿਰਾਂ ਦੇ ਜਵਾਨ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋ ਗਏ। 5 ਮਈ ਦੀ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ, ਚੀਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ 250 ਫੌਜੀਆਂ ਦਰਮਿਆਨ ਇਹ ਹਿੰਸਾ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਵੀ ਜਾਰੀ ਰਹੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਦੋਵੇਂ ਪੱਖ “ਵੱਖਰੇ” ਹੋ ਗਏ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਰੁਕਾਵਟ ਜਾਰੀ ਰਹੀ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਘਟਨਾ ਵਿੱਚ, 9 ਮਈ ਨੂੰ, ਸਿੱਕਮ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਨੱਕੂ ਲਾ ਪਾਸ ਦੇ ਨੇੜੇ 150 ਦੇ ਕਰੀਬ ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਚੀਨੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਵਿੱਚ ਝੜਪ ਹੋਈ ਸੀ।
