Dashmesh Patshah Guru Gobind Singh: ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੀ 1707 ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਤੁਰੰਤ ਉਸਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੋਈ। ਸਰਕਾਰੀ ਉਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਬਹਾਦੁਰ ਸ਼ਾਹ ਸਨ ਜਿਸਨੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਫ਼ੌਜ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ, ਇਕ ਮੇਲ-ਮਿਲਾਪ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦੱਖਣ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਿਲਣ ਲਈ ਬੁਲਾਇਆ ਪਰ ਬਹਾਦੁਰ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਫਿਰ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਲਈ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰੇ ਵਿਚ ਦੇਰੀ ਕੀਤੀ।
ਮੁਸਲਮਾਨ ਸੈਨਾ ਦਾ ਕਮਾਂਡਰ ਅਤੇ ਸਰਹੰਦ ਦਾ ਨਵਾਬ ਵਜ਼ੀਰ ਖ਼ਾਨ, ਜਿਸਦੀ ਫ਼ੌਜ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਕਈ ਯੁੱਧ ਲੜੇ ਸਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੋ ਅਫਗਾਨਾਂ, ਜਮਸ਼ੇਦ ਖ਼ਾਨ ਅਤੇ ਵਸੀਲ ਬੇਗ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਫ਼ੌਜ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਬਹਾਦਰ ਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਲਈ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਕਤਲ ਕਰਨ ਲਈ ਦੋਨੇ ਗੁਪਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕੀਤਾ ਜਿਸਦੀ ਫੌਜ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦੱਖਣ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਅਤੇ ਡੇਰੇ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਈ ਜਦੋਂ ਸਿੱਖ ਕਈ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਗੋਦਾਵਰੀ ਨਦੀ ਦੇ ਕੋਲ ਠਹਿਰੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਤਕ ਪਹੁੰਚ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਜਮਸ਼ੇਦ ਖਾਨ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਨਾਂਦੇੜ ਵਿਖੇ ਜਾਨਲੇਵਾ ਜ਼ਖਮੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਕੁਝ ਵਿਦਵਾਨ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਵਾਲੇ ਕਾਤਲ ਨੂੰ ਵਜ਼ੀਰ ਖ਼ਾਨ ਨੇ ਨਹੀਂ ਭੇਜਿਆ ਸੀ, ਬਲਕਿ ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਮੁਗਲ ਫੌਜ ਦੁਆਰਾ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਨੇੜੇ ਹੀ ਸੀ। 18 ਵੀ ਸਦੀ ਦੇ ਅਰੰਭ ਦੇ ਲੇਖਕ ਸੇਨਾਪਤੀ ਦੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਸੋਭਾ ਅਨੁਸਾਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਘਾਤਕ ਜ਼ਖ਼ਮ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਦਿਲ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਜਖਮ ਲੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਕਾਤਲ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕਾਤਲ ਦਾ ਸਾਥੀ ਸਿੱਖ ਫੌਜ ਨੇ ਮਾਰਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਭੱਜਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਜ਼ਖ਼ਮਾਂ ਨਾਲ ਕੁਝ ਦਿਨ ਬਾਅਦ 05 ਮੱਘਰ 1708 ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਇਸ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਦਸਾਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀਆਂ ਦੀ ਜੋਤ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ।
