Dhan Dhan Guru Angad Dev ji : ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨਾਮ ਭਾਈ ਲਹਣਾ ਜੀ ਸੀ। ਤੁਹਾਡਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ (ਜਨਮ) 18 ਅਪ੍ਰੈਲ ਸੰਨ 1504 (ਤਦਾਨੁਸਾਰ 4 ਵਿਸਾਖ ਸੰਵਤ 1561) ਨੂੰ ਗਰਾਮ ਮੱਤੇ ਦੀ ਸਰਾਏ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਫਿਰੋਜਪੁਰ, ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪਿਤਾ ਫੇਰੂਮਲ ਜੀ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਦਯਾ ਕੌਰ ਜੀ ਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਤੁਹਾਡੇ ਪਿਤਾ ਫੇਰੂਮਲ ਜੀ ਸਥਾਨੀਏ ਚੌਧਰੀ ਤਖ਼ਤ ਮਲ ਦੇ ਕੋਲ ਕਮਾਈ–ਖ਼ਰਚ ਦਾ ਹਿਸਾਬ-ਕਿਤਾਬ ਰੱਖਣ ਲਈ ਮੁਨੀਮ ਦਾ ਕਾਰਜ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਤੁਹਾਡੇ ਪਿਤਾ ਫਾਰਸੀ ਦੇ ਵਿਦਵਾਨ ਸਨ ਅਤੇ ਹਿਸਾਬ ਦੇ ਚੰਗੇ ਜਾਣਕਾਰ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਬਹੀ–ਖਾਤੇ ਦੇ ਕਾਰਜ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਿਪੁਣ ਸਨ। ਫੇਰੂਮਲ ਜੀ ਵੈਸ਼ਨੂੰ ਦੇਵੀ ਦੇ ਭਗਤ ਸਨ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਉੱਜਵਲ ਜੀਵਨ ਚਰਿੱਤਰ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਸਨ। ਲਹਿਣਾ ਜੀ ਉੱਤੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਦਾ ਗਹਿਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸੀ। ਉਹ ਸਮਾਜ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਰੂਚੀ ਰੱਖਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ ਦੀਨ–ਦੁਖੀਆਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਤੁਹਾਡਾ ਮੁੱਖ ਲਕਸ਼ ਹੋਇਆ ਕਰਦਾ ਸੀ।
ਤੁਹਾਨੂੰ ਜਦੋਂ ਵੀ ਸਮਾਂ ਮਿਲਦਾ, ਮੁਸਾਫਰਾਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਪਿਲਾਣ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਤੁਸੀ ਸੱਚੇ ਅਤੇ ਸੁੱਚੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵ ਦਿੰਦੇ ਸਨ। ਬਾਲਿਅਕਾਲ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਆਪ ਜੀ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਖੇਡਦੇ ਸਨ ਤਾਂ ਕਦੇ ਵੀ ਛਲ–ਬੇਈਮਾਨੀ ਦਾ ਖੇਡ ਨਾ ਖੇਡਦੇ ਅਤੇ ਨਾਹੀਂ ਹੀ ਖੇਡਣ ਦਿੰਦੇ ਸਨ। ਭਾਈ ਲਹਿਣਾ ਜੀ ਦਾ ਵਿਆਹ 15 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਦੇਵੀ ਚੰਦ ਮਰਵਾਹਾ ਦੀ ਸੂਪੁਤਰੀ ਕੁਮਾਰੀ ਖੇਮਵਤੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਘਰੇਲੂ ਨਾਮ ਖੀਵੀ ਜੀ ਸੀ, ਨਾਲ ਸੰਨ 1519 ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਲਹਣਾ ਜੀ ਦੀ ਉਮਰ ਕੇਵਲ 15 ਸਾਲ ਦੀ ਸੀ। ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਵਲੋਂ ਮੱਤੇ ਦੀ ਸਰਾਏ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਵਪਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। 20 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਲਹਿਣਾ ਜੀ ਆਪਣੇ ਸਹੁਰੇ–ਘਰ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਆਪਣੀ ਬੁਆ ਜੀ ਦੇ ਨਗਰ ਖਡੂਰ ਆ ਬਸੇ। ਇਥੇ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਉਹੀ ਪੇਸ਼ਾ ਅਪਨਾਇਆ ਜੋ ਹੌਲੀ–ਹੌਲੀ ਫਲਣ–ਫੂਲਣ ਲਗਿਆ। ਹੁਣ ਘਰ ਦਾ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਕਾਰਜਭਾਰ ਲਹਣਾ ਜੀ ਦੇ ਮੋਢੀਆਂ ਉੱਤੇ ਆ ਪਿਆ। ਭਾਈ ਲਹਿਣਾ ਜੀ ਦੋ ਪੁੱਤਰ ਦਾਤੂ ਜੀ ਤੇ ਦਾਸੂ ਜੀ ਤੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰੀਆਂ ਅਮਰੋ ਜੀ ਤੇ ਅਨੋਖੀ ਜੀ ਹੋਏ ਸਨ।
ਭਾਈ ਲਹਿਣਾ ਜੀ ਨੇ 1539 ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਜੰਮੂ ਦੇਵੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਜਾਂਦਿਆਂ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਵਿਖੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤੇ। ਇਤਿਹਾਸ ਗਵਾਈ ਭਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਆਪ ਨੂੰ ਅੱਗੋਂ ਲੈਣ ਲਈ ਖੜ੍ਹੇ ਸਨ। ਭਾਈ ਲਹਿਣਾ ਜੀ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਸੱਚ ਦੀ ਖੋਜ ਲਈ ਚਿਰਾਂ ਤੋਂ ਉਪਜੀ ਭਟਕਣ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਈ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਦੁਆਰਾ ਐਸੀ ਪ੍ਰੀਤ ਪਈ ਕਿ ਦੇਵੀ ਪੂਜਾ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਕਾਰਜ ਤਿਆਗ ਦਿੱਤੇ। ਸਵੇਰੇ-ਸ਼ਾਮ ਗੁਰਬਾਣੀ ਕੀਰਤਨ ਤੇ ਗੁਰ ਉਪਦੇਸ਼ ਸੁਣਦੇ ਅਤੇ ਹਰ ਸਮੇਂ ਸੇਵਾ ਲਈ ਖਿੜੇ ਮੱਥੇ ਤਿਆਰ ਰਹਿੰਦੇ। ਭਾਈ ਲਹਿਣਾ ਜੀ ਦੀ ਸੇਵਾ-ਭਗਤੀ ਤੇ ਹਰ ਸਮੇਂ ਹੁਕਮ ਪਾਲਣ ਦੀ ਤਤਪਰਤਾ ਦੇਖ ਕੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਭਾਈ ਲਹਿਣਾ ਜੀ ਹੀ ਗੱਦੀ ਲਈ ਯੋਗ ਹਨ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਗੁਰਗੱਦੀ ਭਾਈ ਲਹਿਣਾ ਜੀ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਂ ਭਾਈ ਲਹਿਣਾ ਜੀ ਤੋਂ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਰੱਖਿਆ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਬਾਣੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਘੱਟ ਉਚਾਰਣ ਕੀਤੀ, ਤੁਸੀ ਤਾਂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ਦਾ ਹੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਦੇ ਰਹੇ। ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣਾ ਅਖੀਰ ਸਮਾਂ ਵੇਖਿਆ ਤਾਂ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਗੁਰਗੱਦੀ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦੇਕੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਨ ਮਾਰਕੇ ਬਹੁਤ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਗੱਦੀ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰੀ ਜਾਣਕੇ ਪੰਜ ਪੈਸੇ, ਇੱਕ ਨਾਰੀਅਲ ਟਿੱਕਾ ਚੰਦਨ ਗੁਰੂ ਮਰਿਆਦਾ ਅਨੁਸਾਰ ਗੁਰੂ ਪਦ ਉੱਤੇ ਸੋਭਨੀਕ ਕਰਕੇ ਤੁਸੀ ਸੰਵਤ 1609 ਵਿਕਰਮੀ (ਸੰਨ 1552) ਨੂੰ ਜੋਤੀ ਜੋਤ ਸਮਾ ਗਏ।
