Guru Arjan Dev Ji sermon : ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਇੱਕ ਦਿਨ ਰਾਮਦਾਸ ਸਰੋਵਰ ਦੀ ਪਰਿਕਰਮਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਇੱਕ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਉੱਤੇ ਪਈ ਜੋ ਆਪਣੇ ਸਾਹਮਣੇ ਇੱਕ ਮੂਰਤੀ ਸਥਾਪਤ ਕਰ ਉਸਦੀ ਪੂਜਾ ਵਿੱਚ ਰੁਝਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ ਸਮੱਗਰੀ ਦੀ ਨੁਮਾਇਸ਼ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਸੀ ਕਿ ਉੱਥੇ ਵਲੋਂ ਗੁਜਰਨ ਵਾਲੇ ਉਸ ਵੱਲ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਹੋ ਰਹੇ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਉਸ ਸਮੇਂ ਹੱਥ ਜੋੜ ਕੇ ਅਤੇ ਅੱਖਾਂ ਬੰਦ ਕਰਕੇ ਮੂਰਤੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਕੁਝ ਬੁਦ–ਬੁਦਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇੱਕ ਨਜ਼ਰ ਵੇਖਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਅੱਗੇ ਵੱਧ ਗਏ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਗੁਰੂ ਜੀ ਕੁੱਝ ਕਦਮ ਅੱਗੇ ਪੁੱਜੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਨੇ ਅੱਖਾਂ ਖੋਲੀਆਂ ਅਤੇ ਉੱਚੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਭਰੇ ਅੰਦਾਜ਼ ’ਚ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਅਖਵਾਉਂਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਸੁਣਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਰੁਕ ਗਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਕੇ ਕਿਹਾ ਤੁਹਾਡਾ ਮਨ ਕਿਤੇ ਹੋਰ ਹੈ, ਪਰ ਕੇਵਲ ਅੱਖਾਂ ਬੰਦ ਤਾਂ ਇਹ ਭਗਤੀ ਕਿਵੇਂ ਹੋਈ। ਭਗਤੀ ਤਾਂ ਮਨ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਨਾ ਕਿ ਸਰੀਰ ਦੀ। ਜੇਕਰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਦਿਲੋਂ ਤੁਸੀਂ ਪ੍ਰਭੂ ਭਗਤੀ ਵਿੱਚ ਲੀਨ ਹੁੰਦੇ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਆਉਣ ਦਾ ਤੁਹਾਨੂੰ ਬੋਧ ਹੋਣਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ।
ਇਸ ’ਤੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਬਹੁਤ ਛਟਪਟਾਇਆ ਪਰ ਗੁਰੂਦੇਵ ਦੇ ਕਥਨ ਵਿੱਚ ਸੱਚ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੰਨਿਆ ਕਿ ਮੈਂ ਭਗਤੀ ਕਰਨ ਦਾ ਅਭਿਨੈ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਤਾਂ ਭਗਵਾਨ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਨੂੰ ਨਾ ਹੀ ਨਮਸਕਾਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਸਨਮਾਨ? ਇਸ ’ਤੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਬੜੇ ਸ਼ਾਂਤ ਲਹਿਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ, ਹੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ! ਅਸੀ ਤਾਂ ਉਸ ਸੁੰਦਰ ਜੋਤੀ ਨੂੰ ਕਣ–ਕਣ ਵਿੱਚ ਸਮਾਇਆ ਹੋਇਆ ਅਨੁਭਵ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਸਾਡਾ ਹਰ ਪਲ ਉਸ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਨੂੰ ਪ੍ਰਣਾਮ ਵਿੱਚ ਬਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਬਸ ਫਰਕ ਇੰਨਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀ ਧਰਮੀ ਹੋਣ ਦੀ ਨੁਮਾਇਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਸਾਡੀ ਮੰਨੋ, ਤੁਸੀ ਵੀ ਇਸ ਝੂਠੀ ਨੁਮਾਇਸ਼ ਨੂੰ ਤਿਆਗ ਕੇ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਰੂਪੀ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਈਸ਼ਵਰ (ਵਾਹਿਗੁਰੂ) ਨੂੰ ਖੋਜੋ, ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਤੁਹਾਡਾ ਕਲਿਆਣ ਹੋ ਸਕੇ।
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਸੱਚ ਦੀ ਖੋਜ ਨਾ ਕਰਕੇ ਸਿਰਫ ਕਰਮਕਾਂਡਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਕਾਰਜ ਉਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਮੱਖਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਣ ਦੀ ਆਸ ਵਲੋਂ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਰਿੜਕਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਵੇ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਾ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਸਭ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਫਿਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸ ਮੂਰਤੀ ਲੋੜ ਕਿਉਂ ਪੈ ਗਈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਦੇਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਉਸ ਰੱਬ ਦੀ ਮੂਰਤ ਹੈ, ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਉਹ ਪੱਥਰ ਦੇ ਠੀਕਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿੱਥੇ ਮਿਲੇਗਾ ਜੋ ਤੁਸੀ ਆਪ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਹਨ:
ਘਰ ਮਹਿ ਠਾਕੁਰੁ ਨਦਰਿ ਨ ਆਵੈ ॥ ਗਲ ਮਹਿ ਪਾਹਣੁ ਲੈ ਲਟਕਾਵੈ ॥੧॥
ਭਰਮੇ ਭੂਲਾ ਸਾਕਤੁ ਫਿਰਤਾ ॥ ਨੀਰੁ ਬਿਰੋਲੈ ਖਪਿ ਖਪਿ ਮਰਤਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ਜਿਸੁ ਪਾਹਣ ਕਉ ਠਾਕੁਰੁ ਕਹਤਾ ॥ ਓਹੁ ਪਾਹਣੁ ਲੈ ਉਸ ਕਉ ਡੁਬਤਾ ॥੨॥
ਗੁਨਹਗਾਰ ਲੂਣ ਹਰਾਮੀ ॥ ਪਾਹਣ ਨਾਵ ਨ ਪਾਰਗਿਰਾਮੀ ॥੩॥
ਗੁਰ ਮਿਲਿ ਨਾਨਕ ਠਾਕੁਰੁ ਜਾਤਾ ॥ ਜਲਿ ਥਲਿ ਮਹੀਅਲਿ ਪੂਰਨ ਬਿਧਾਤਾ ॥੪॥੩॥੯॥ ਸੁਹੀ, ਮਹਲਾ 5, ਅੰਗ 739
