Signs of the True Sikh : ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਿਗਿਆਸੂ ਨੇ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ ਕਿ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸਿੱਖ ਵਿੱਚ ਕੀ-ਕੀ ਗੁਣ ਅਤੇ ਲੱਛਣ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ? ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਸੁਣ ਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਕਹਿਣ ਲੱਗੇ :
ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ “ਕਿਸੇ ਪੂਰਨ ਪੁਰਖ ਦੇ ਜੀਵਨ ਚਰਿੱਤਰ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਕੇ” ਉਸਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਆਪ ਵੀ ਜੀਵਨ ਜੀਊਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਜਿਹਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੇ ਤਾਂ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਸੇਵਕ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਰਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ “ਕਿੰਤੂ ਪ੍ਰੰਤੂ ਨਹੀਂ ਕਰਕੇ” ਉਸਦੀ ਲੀਲਾ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ੀ ਵਿਅਕਤ ਕਰਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਸੁਖ–ਦੁੱਖ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਮਾਨ ਜਾਣ ਕੇ ਅਡੋਲ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਭਾਵ ਇਹ ਕਿ ਖੁਸ਼ੀ-ਗਮੀ ਤੋਂ ਨਿਆਰੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਦੇ ਵੀ ਵਿਚਲਿਤ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਦੋਨਾਂ ਹਾਲਤਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭੂ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤਾ ਖਜ਼ਾਨਾ ਸੱਮਝਦੇ ਹੋਏ ਉਸ ਵਿੱਚ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਦੂੱਜੇ ਗੁਣ ਵਿੱਚ ਸੱਚੇ ਸਿੱਖ ਨੂੰ ਮਨ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਅਤੇ ਹਉਮੈ ਨੂੰ ਤਿਆਗਕੇ ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੋਕੇ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਾਣੀ ਮਾਤਰ ਦੀ ਸੇਵਾ ਬਿਨਾਂ ਭੇਦਭਾਵ ਵਲੋਂ ਕਰਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਤੀਸਰੇ ਗੁਣ ਵਿੱਚ ਨਿਸ਼ਕਾਮਤਾ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਰਥਾਤ ਸੇਵਾ ਦੇ ਬਦਲੇ ਕਿਸੇ ਫਲ ਦੀ ਇੱਛਾ ਨਹੀਂ ਕਰਕੇ ਕੇਵਲ ਪ੍ਰਭੂ ਵਲੋਂ ਪਿਆਰ ਹੀ ਇੱਕ ਮਾਤਰ ਮਨੋਰਥ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਵਿਅਕਤੀ–ਸਧਾਰਣ ਦਾ ਮਾਰਗ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣੀ ਬਾਣੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾ ਵਿਅਕਤ ਕੀਤਾ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਭਕਤਜਨਾਂ ਦਾ ਰਸਤਾ ਨੁਮਾਇਸ਼ ਹੋ ਸਕੇ:
ਜੋ ਸੁਖੁ ਦੇਹਿ ਤ ਤੁਝਹਿ ਅਰਾਧੀ ਦੁਖਿ ਭੀ ਤੁਹੈ ਧਿਆਈ ॥
ਜੋ ਭੁਖ ਦੇਹਿ ਤ ਇਤ ਹੀ ਰਾਜਾ ਦੁਖੁ ਵਿਚਿ ਸੁਖ ਮਨਾਈ ॥
ਤਨੁ ਮਨੁ ਕਾਟਿ ਕਾਟਿ ਸਭੁ ਅਰਪੀ ਵਿਚਿ ਅਗਨੀ ਆਪੁ ਜਲਾਈ ॥
ਪਖਾ ਫੇਰੀ ਪਾਣੀ ਢੋਵਾ ਜੋ ਦੋਵਹਿ ਸੋ ਖਾਈ ॥
ਨਾਨਕੁ ਗਰੀਬੁ ਢਹਿ ਪਇਆ ਦੁਆਰੈ ਹਰਿ ਮੇਲਿ ਲੇਹੁ ਵਡਿਆਈ ॥
