ਭਾਰਤ ਦੀ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ ਇਸਰੋ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਸਫਲਤਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਲਿਖ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਰ ਹੁਣ ਕਈ ਵੱਡੇ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਕਾਮਯਾਬੀ ਪਿੱਛੇ ‘ਮਹਿਲਾ ਸ਼ਕਤੀ’ ਦਾ ਹੱਥ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਕਲਪਨਾ ਕਲਾਹਸਤੀ ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਲੈਂਡਿੰਗ ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਪਿੱਛੇ ਇੱਕ ਚਿਹਰਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ, ਉਥੇ ਨਿਗਾਰ ਸ਼ਾਜੀ ਆਦਿਤਿਆ-ਐਲ1 ਦੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਵਜੋਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸੂਰਜੀ ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਇਸਰੋ ਨੇ ਹੁਣ ਆਪਣਾ ਮਿਸ਼ਨ ਸੂਰਜ ਵੱਲ ਭੇਜਿਆ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਭਾਰਤ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੁਲਾੜ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਦੋ ਮਹਾਨ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਮਿਸ਼ਨ ਸੂਰਜ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਭਾਰਤੀ ਮਹਿਲਾ ਵਿਗਿਆਨੀ ਨਿਗਾਰ ਸ਼ਾਜੀ ਹੈ। 59 ਸਾਲਾ ਸ਼ਾਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਇਕ ਸੁਪਨੇ ਦੇ ਸਾਕਾਰ ਹੋਣ ਵਰਗਾ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਭਰੋਸਾ ਹੈ ਕਿ ਪੀਐੱਸਐੱਲਵੀ ਸਾਡੇ ਆਦਿਤਿਆ-ਐੱਲ-1 ਨੂੰ ਸਹੀ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਰੱਖਣ ‘ਚ ਸਫਲ ਰਹੇਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਮਿਸ਼ਨ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਹੈ।
ਨਿਗਾਰ ਸ਼ਾਜੀ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਦੇ ਟੇਨਕਾਸੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਤਿਰੂਨੇਲਵੇਲੀ ਸਰਕਾਰੀ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ਅਤੇ ਸੰਚਾਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਬਿਰਲਾ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ, ਰਾਂਚੀ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਮਾਸਟਰਸ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ 1987 ‘ਚ ਉਹ ਸਤੀਸ਼ ਧਵਨ ਸਪੇਸ ਸੈਂਟਰ ‘ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਈ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹ ਯੂਆਰ ਰਾਓ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈ।
ਸ਼ਾਜੀ ਇੱਕ ਸੰਚਾਰ ਅਤੇ ਅੰਤਰ-ਗ੍ਰਹਿ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦੇ ਮਾਹਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਸੂਰਜ ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਿਮੋਟ ਸੈਂਸਿੰਗ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਰਿਸੋਰਸਸੈਟ-2ਏ ਦੀ ਐਸੋਸੀਏਟ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਵੀ ਰਹਿ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਇਸ ਮਿਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਹੋਰ ਮਹਿਲਾ ਵਿਗਿਆਨੀ ਦਾ ਵੀ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਨਾਮ ਅੰਨਾਪੂਰਣੀ ਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ ਹੈ। ਉਹ ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਐਸਟ੍ਰੋਫਿਜ਼ਿਕਸ ਦੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਹੈ। ਇਸੇ ਸੰਸਥਾ ਨੇ ਸੂਰਜ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਲਈ ਆਦਿਤਿਆ ਐਲ-1 ਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਮੁੱਖ ਪੇਲੋਡ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ ਕੇਰਲ ਦੇ ਪਲੱਕੜ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਹਨ। ਉਸ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਸੰਗੀਤ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸ ਨੇ ਆਈਆਈਏ ਤੋਂ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਪੀਐਚਡੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਆਦਿਤਿਆਨ ਐਲ-1 ਮਿਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਵੀਈਐਲਸੀ ਦਾ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਉਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਇਕ ਕੋਰੋਨਗ੍ਰਾਫ ਹੈ ਜੋ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਦੌਰਾਨ ਵੀ ਸੂਰਜ ਨੂੰ ਦੇਖਦਾ ਰਹੇਗਾ। ਇਸ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੰਭਵ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸੂਰਜ ਦੇ ਅੰਦਰ ਝਾਕ ਕੇ ਦੇਖ ਸਕਾਂਗੇ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਰਾਹੁਲ ਨੇ ਲਾਲੂ ਤੋਂ ‘ਸੀਕ੍ਰੇਟ ਰੈਸਿਪੀ ਤੇ ਸਿਆਸੀ ਮਸਾਲਾ’ ਸਿੱਖਿਆ, ਮਿਲ ਕੇ ਖਾਧਾ ਖਾਣਾ (Video)
ਸ਼ਾਜੀ ਵਾਂਗ, ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਡਿਪਟੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਵਜੋਂ, ਕਲਪਨਾ ਨੇ ਸਾਵਧਾਨੀ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਤੀਜੇ ਚੰਦਰਮਾ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਵੇਰਵਿਆਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕੀਤੀ। ਉਸਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਤਜਰਬੇ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦੂਜੇ ਚੰਦਰ ਮਿਸ਼ਨ ਅਤੇ ਮੰਗਲਯਾਨ ਮਿਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਐਮ ਵਨੀਤਾ ਚੰਦਰਯਾਨ-2 ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਸੀ ਅਤੇ ਰਿਤੂ ਕਰਿਧਲ ਸ਼੍ਰੀਵਾਸਤਵ ਮਿਸ਼ਨ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ 2019 ਵਿੱਚ ਤਤਕਾਲੀ ਚੇਅਰਮੈਨ ਕੇ ਸਿਵਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਲਖਨਊ ਦੀ ਵਸਨੀਕ ਰਿਤੂ ਕਰਿਧਲ ਮੰਗਲਯਾਨ ਦੀ ਡਿਪਟੀ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਮੈਨੇਜਰ ਸੀ ਅਤੇ 2007 ਵਿੱਚ ਇਸਰੋ ਯੰਗ ਸਾਇੰਟਿਸਟ ਅਵਾਰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸਰੋ ਦੇ ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਸੀਨੀਅਰ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇੱਕ ਅੰਦਾਜ਼ੇ ਮੁਤਾਬਕ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ ਦੇ 16,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲਗਭਗ 20-25 ਫੀਸਦੀ ਔਰਤਾਂ ਹਨ।
ਵੀਡੀਓ ਲਈ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ -:
