In Punjab straw : ਕੇਂਦਰੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਰੋਕਥਾਮ ਬੋਰਡ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਇਸ ਸਾਲ ਪੰਜਾਬ ‘ਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 46.5 ਫੀਸਦੀ ਦਾ ਵਾਧਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਾਲ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਗ ਲੱਗਣ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ 28.6 ਫੀਸਦੀ ਦੀ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ ਸਰਦੀਆਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵੇਲੇ, ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿਚ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਰਹਿੰਦ ਖੂੰਹਦ ਜਾਂ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਦਿੱਲੀ ‘ਚ ਭਾਰੀ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨਿਗਰਾਨ CPCB ਨੇ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਆਪਣੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ‘ਚ ਕਿਹਾ ਕਿ 2020 ‘ਚ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਅੱਗ ਲੱਗਣ ਦੀਆਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ 76,537 ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ 2019 ਵਿੱਚ ਇਹ 52,225 ਸੀ (21 ਸਤੰਬਰ ਤੋਂ 22 ਨਵੰਬਰ ਦਰਮਿਆਨ)। ਸਿਖਰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਰੋਕਥਾਮ ਸੰਸਥਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਲ 2019 ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 2020 ਦੌਰਾਨ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਵਿਚ 46.5 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ (ਜਾਂ 24,312 ਘਟਨਾਵਾਂ) ਵਧੀਆਂ ਹਨ। ਸਾਲ 2020 ‘ਚ ਸੰਗਰੂਰ, ਬਠਿੰਡਾ ਅਤੇ ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ 2019 ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਅੱਗ ਲਾਉਣ ਦੇ ਸਰਗਰਮ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੇ ਰਹੇ।
ਸਾਲ 2020 ਵਿੱਚ, ਮੋਗਾ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ, ਲੁਧਿਆਣਾ ਜਿਲੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ‘ਚ ਸਾਲ 2019 ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਅੱਗ ਬੁਝਾਉਣ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ 75 ਫ਼ੀਸਦੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਵਾਧਾ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। CPCB ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਸਾਲ 2020 ਵਿੱਚ ਐਸਬੀਐਸ ਨਗਰ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਾਰੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅੱਗ ਬੁਝਾਉਣ ਦੇ ਸਰਗਰਮ ਯੋਗਦਾਨ ਵਿੱਚ ਉੱਪਰ ਵੱਲ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਬਾਹਰੀ ਬਾਇਓਮਾਸ ਸਾੜਣ ਦਾ ਔਸਤਨ ਯੋਗਦਾਨ ਪੀਐਮ 2.5 ਨੂੰ 2019 ਵਿਚ 10 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ 2020 ਵਿਚ 15.63 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਬਾਹਰੀ ਬਾਇਓਮਾਸ ਸਾੜਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਯੋਗਦਾਨ 5 ਨਵੰਬਰ, 2020 ਨੂੰ PM 2.5 ਤੇ 42 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਰਿਹਾ। ਹਰਿਆਣਾ ਵਿਚ, 2020 ‘ਚ ਲੱਗੀ ਅੱਗ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ 4,675 ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ 2019 ਵਿਚ ਇਹ 6,551 (25 ਸਤੰਬਰ ਤੋਂ 22 ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ) ਸੀ. CPCB ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਨਾਲ ਸਾਲ 2020 ਵਿਚ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੀਆਂ ਤਕਰੀਬਨ 28.6 ਫੀਸਦr (1,876 ਘਟਨਾਵਾਂ) ਘਟੀਆਂ ਹਨ,” ਸੀਪੀਸੀਬੀ ਨੇ ਕਿਹਾ।
2020 ‘ਚ, ਫਤਿਹਾਬਾਦ, ਕੈਥਲ ਅਤੇ ਕਰਨਾਲ ਜਿਲੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ ਖੇਤਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲੱਗਣ ਵਿਚ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਪਰੰਤੂ 2019 ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਅਜੇ ਵੀ 40 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੀ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪਲਵਲ ਅਤੇ ਕੁਰੂਕਸ਼ੇਤਰ ਵਰਗੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ‘ਚ 2019 ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਇਸ ਸਾਲ 50-60 ਫ਼ੀਸਦੀ ਦੀ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ। ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨਿਗਰਾਨ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ‘ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਐਨ.ਸੀ.ਟੀ. ਰਾਜ ਦੇ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਰਹਿੰਦ ਖੂੰਹਦ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮਕੈਨੀਕੇਸ਼ਨ ਦੀ ਤਰੱਕੀ’ ਤਹਿਤ, 2018 ਤੋਂ 1178.47 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਰਾਸ਼ੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ 2020 ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ 2020-21 ਦੌਰਾਨ 600 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਨਾਲ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਲਈ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।
ਕੇਂਦਰੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਮੰਤਰੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਜਾਵਡੇਕਰ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਪੂਸਾ ਸੰਸਥਾ ਨੇ ਇੱਕ ਬਾਇਓ-ਕੰਪੋਜ਼ਰ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਖਾਦ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਸਮੇਤ ਪੰਜ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਲਟ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਇਸਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਸੁਣਵਾਈ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। “ਇਹ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਰਹਿੰਦ ਖੂੰਹਦ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ‘ਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰੇਗਾ ਅਤੇ ਇਹ ਸਸਤਾ ਵੀ ਹੈ। ਭਵਿੱਖ ‘ਚ, ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਨਾਲ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਨ ਲਈ ਅੰਦਰੂਨੀ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਕਈ ਤਰੀਕੇ ਹੋਣਗੇ,”। ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਮੰਤਰੀ ਗੋਪਾਲ ਰਾਏ ਨੇ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਇੱਕ 15 ਮੈਂਬਰੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਿੱਚ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ‘ਪੂਸਾ ਬਾਇਓ-ਡਿਸਪੋਜ਼ਰ’ ਦੇ ਹੱਲ ਦੀ ਪ੍ਰਭਾਵਕਤਾ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਏਅਰ ਕੁਆਲਿਟੀ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਸੌਂਪਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਕਿਸਾਨੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਤੋਂ ਡਰਿਆ ਰੇਲਵੇ ਮਹਿਕਮਾ ? ਯਾਤਰੀ ਗੱਡੀਆਂ ਮੁੜ ਤੋਂ ਕੀਤੀਆਂ ਰੱਦ
