42 year old : ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ‘ਚ 13 ਅਪ੍ਰੈਲ 1979 ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਦਾ ਮਾਡਲ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਮਾਡਲ 42 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਮਾਡਲ ਹੁਣ ਕਿੱਥੇ ਹੈ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਤਾਇਨਾਤ ਕਿਸੇ ਰੇਲਵੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਅਗਰਵਾਲ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਆਰਕੀਟੈਕਟ, ਜਿਸ ਨੇ ਇਸ ਮਾਡਲ ਨੂੰ ਖੁਦ 1979 ਵਿਚ ਡਿਜ਼ਾਇਨ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਰੇਲਵੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਰਵੱਈਏ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਦੁਖੀ ਹੈ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜੇ ਰੇਲਵੇ ਨੇ ਵਿਸਾਖੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਾਡਲ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਨਾ ਦੱਸਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਪੁਲਿਸ ਵਿੱਚ ਮਾਡਲ ਗੁੰਮ ਹੋਣ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦਰਜ ਕਰਾਉਣਗੇ।
ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ‘ਚ 13 ਅਪ੍ਰੈਲ 1979 ਨੂੰ ਜਨਰਲ ਡਾਇਰ ਦੇ ਹੁਕਮ ‘ਤੇ ਗੋਲੀਆਂ ਨਾਲ ਭੁੰਨ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਇਸ ਬਾਗ ਦਾ ਮਾਡਲ ਬਣਾ ਕੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸੀ ਯਾਤਰੀਆਂ ਅਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਹੋਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣਾ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਭੇਟ ਕਰਨ ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਜਾ ਸਕਣ। 2017 ਵਿਚ, ਰੇਲਵੇ ਨੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸਟੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਵੇਟਿੰਗ ਹਾਲ ਅਤੇ ਟਿਕਟ ਬੁਕਿੰਗ ਕਾਊਂਟਰ ਨਾਲ ਇਮਾਰਤ ਦਾ ਨਵੀਨੀਕਰਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਸ ਮਾਡਲ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਉਥੋਂ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਵੇਟਿੰਗ ਹਾਲ ਅਤੇ ਟਿਕਟ ਬੁਕਿੰਗ ਸੈਂਟਰ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਦਾ ਕੰਮ ਪੂਰਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਪਰ ਇੱਥੇ ਮਾਡਲ ਅਜੇ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ਸੁਪਰਡੈਂਟ ਏ.ਕੇ. ਪਠਾਨੀਆ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਢਾਈ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਇਥੇ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਮਾਡਲ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਵਿਚ 102 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੇ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ‘ਤੇ ਰਾਜਨੀਤੀਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਬਾਗ਼ ਵਿਚ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ ਲਾਲਾ ਵਾਸੂਮਲ ਦੇ ਪੋਤੇ ਅਤੇ ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਫਰੀਡਮ ਫਾਈਟਰਜ਼ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੇ ਮੁਖੀ ਸੁਨੀਲ ਕਪੂਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਬਾਗ਼ ਨੂੰ ਸੁੰਦਰ ਬਣਾਉਣਾ ਚੰਗੀ ਗੱਲ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਦੀ ਆੜ ਵਿਚ ਬਾਗ਼ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਨਾ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਕਰਦਿਆਂ ਬਗੀਚੇ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਹੁਣ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਲੱਗੇ ਮਾਡਲ ਬਾਰੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਹੈ।