ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਐਕਸ-ਰੇ, ਸਿਟੀ ਸਕੈਨ ਤੇ MRI ਵਰਗੀ ਜਾਂਚ ਬਾਰੇ ਸੁਣਿਆ ਹੋਵੇਗਾ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਬੀਮਾਰੀ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਨ ਦੌਰਾਨ ਡਾਕਟਰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂਕਿ ਸਹੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਹੱਡੀ ਟੁੱਟਣ ‘ਤੇ ਐਕਸਰੇ ਕਰਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂਕਿ ਬ੍ਰੇਨ ਵਿਚ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਵੇ ਤਾਂਸਿਟੀ ਸਕੈਨ ਜਾਂ MRI ਕਰਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। MRI ਸਰੀਰ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਦੀ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਲੋੜ ਮੁਤਾਬਕ ਡਾਕਟਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਜਾਂਚ ਨੂੰ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਤਿੰਨੋਂ ਹੀ ਸਕਰੀਨਿੰਗ ਸੁਣਨ ਵਿਚ ਇਕੋ ਜਿਹੀ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਦੀ ਤਕਨੀਕ ਕਾਫੀ ਵੱਖਰੀ ਹੈ।
X-ray : ਐਕਸਰੇ ਨੂੰ ਰੇਡੀਓਗ੍ਰਾਫੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਇਹ ਇਕ ਅਜਿਹੀ ਤਕਨੀਕ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਨੂੰ ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਭੇਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਹੱਡੀ ਤੇ ਦੰਦ ਵਰਗੀ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ ਵਾਰੀਗਾਂ ਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਆਰ-ਪਾਰ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਇਮੇਜਿੰਗ ਵਿਚ ਇਹ ਜਗ੍ਹਾ ਸਫੈਦ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਰੀਰ ਦੇ ਸਾਫਟ ਟਿਸ਼ੂਜ਼ ਤੋਂ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਆਰ-ਪਾਸ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਉਸਦੀ ਇਮੇਜ ਗ੍ਰੇਅ ਜਾਂ ਬਲੈਕ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਇਮੇਜਿੰਗ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਤੇਜ਼ ਤੇ ਆਸਾਨ ਤਕਨੀਕ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਰਫ ਕੁਝ ਮਿੰਟਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਫਸਟ ਲਾਈਨ ਇਮੇਜਿੰਗ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹੱਡੀਆਂ ਦੇ ਫਰੈਕਚਰ, ਜੁਆਇੰਟ ਸੇਸ, ਮਿਸਅਲਾਈਨਮੈਂਟ ਲਈ ਐਕਸਰੇ ਕਰਦੇ ਹਨ।
CT Scan ਨੂੰ ਕੰਪਿਊਟੇਡ ਟੋਮੋਗ੍ਰਾਫੀ ਸਕੈਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ: ਸੀਟੀ ਸਕੈਨ ਵਿਚ ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਭੇਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਜ਼ਰੀਏ ਸਰੀਰ ਦੇ ਢਾਂਚੇ ਦਾ ਕੰਪਿਊਟਰਾਈਜ਼ਡ 360 ਡਿਗਰੀ ਦਾ ਇਮੇਜ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਐਕਸਰੇ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਵਿਚ ਕਾਫੀ ਡਿਟੇਲ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਦਾ ਸਕੈਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੀਟੀ ਸਕੈਨ ਵੀ ਕਾਫੀ ਤੇਜ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਵਿਚ 1-2 ਮਿੰਟ ਦਾ ਸਮਾਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਵਿਚ ਸਿਟੀ ਸਕੈਨ ਬਹੁਤ ਕਾਰਗਰ ਹੈ। ਸੀਟੀ ਸਕੈਨ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਬਲੱਡ ਕਲਾਟ, ਬੋਨ ਫਰੈਕਚਰ, ਆਰਗਨ ਇੰਜਰੀ ਦੀ ਇਮੇਜਿੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹੱਡੀਆਂ ਦੇ ਜੋ ਫਰੈਕਚਰ ਐਕਸਰੇ ਵਿਚ ਡਿਟੈਕਟ ਨਹੀਂ ਹੋ ਪਾਉਂਦੇ, ਉਹ ਫਰੈਕਚਰ ਸਿਟੀ ਸਕੈਨ ਵਿਚ ਪਤਾ ਚੱਲ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਫਲਾਈਟ ਦੇ ਚਾਲਕ ਦਲ ਨੂੰ ਮਿਲੀ ਵੱਡੀ ਰਾਹਤ, 36 ਘੰਟੇ ਨਹੀਂ ਹੁਣ 48 ਘੰਟੇ ਦਾ ਮਿਲੇਗਾ ਵ੍ਹੀਕਲੀ ਆਫ
MRI ਨੂੰ ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਰੇਜੋਨੈਂਸ ਇਮੇਜਿੰਗ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ : ਇਸ ਤਕਨੀਕ ਵਿਚ ਪਾਵਰਫੁੱਲ ਮੈਗਨੇਟ ਯਾਨੀ ਚੁੰਬਕ ਜ਼ਰੀਏ ਰੇਡੀਓ ਵੇਵ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਸਰੀਰ ਦੇ ਪ੍ਰੋਟਾਨ ਰਿਐਕਟ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਬਾਡੀ ਦੇ ਸਟ੍ਰਕਚਰ ਦੀ ਵਿਸਤਾਰ ਨਾਲ ਪਿਕਚਰ ਬਣਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿਚ ਸਾਫਟ ਟਿਸ਼ੂ, ਨਰਵ ਤੇ ਬਲੱਡ ਵੈਸਲਸ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਐਕਸਰੇ ਤੇ ਸਿਟੀ ਸਕੈਨ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸ ਵਿਚ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। MRI ਕਰਨ ਵਿਚ ਲਗਭਗ 10 ਮਿੰਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸਮਾਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਐੱਮਆਰਆਈ ਸਪੋਰਟਸ ਇੰਜਰੀ ਤੇ ਮਸਕੁਲੋਸਕੇਟਲ ਕੰਡੀਸ਼ਨਸ ਵਿਚ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
