ਮਾੜੀ ਖੁਰਾਕ, ਮੋਟਾਪਾ, ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੀ ਕਮੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਕਾਰਨ ਹਨ, ਹਰ ਦੋ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਫੈਟੀ ਲਿਵਰ ਹੈ। ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫੈਟੀ ਲਿਵਰ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਆਮ ਗੱਲ ਹੈ ਪਰ ਹੁਣ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧਣ ਲੱਗੀ ਹੈ।
PGI ਹੈਪੇਟੋਲਾਜੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਹੈੱਡ ਡਾ. ਅਜੇ ਦੁਸੇਜਾਦੀ ਮੰਨੀਏ ਤਾਂ ਪਿਛਲੇ 4 ਤੋਂ 5 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਟ੍ਰੇਂਡ ਬਦਲ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਨਾਨ-ਐਲਕੋਹਿਲਕ ਫੈਟੀ ਲੀਵਰ (ਐਨ.ਏ.ਐਫ.ਐਲ.ਡੀ.) ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਦੇ ਡਾਟਾ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ES ਲੋੜ ਹੈ।
ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਹਰ ਦੂਜੇ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨੂੰ ਫੈਟੀ ਲਿਵਰ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਮਾੜੀ ਖੁਰਾਕ, ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦੀ ਕਮੀ ਅਤੇ ਮੋਟਾਪਾ ਹੈ। ਡਾ. ਅਜੈ ਦੁਸੇਜਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਬਾਰੇ ਚੰਗੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਮਰੀਜ਼ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਅ ‘ਤੇ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਨੂੰ ਬਦਲ ਕੇ ਲਿਵਰ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਨਾਰਮਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
PGI, ਓ.ਪੀ.ਡੀ. ਵਿਚ ਲੀਵਰ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਨੰਬਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ 400 ਦੇ ਕਰੀਬ ਮਰੀਜ਼ ਨਵੇਂ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿਚ 500 ਫਾਲੋਅਪ ਮਰੀਜ਼ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 50 ਤੋਂ 60 ਫ਼ੀਸਦੀ ਮਰੀਜ਼ ਲਿਵਰ ਸਿਰੋਸਿਸ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ, 40 ਫ਼ੀਸਦੀ ਜਿਗਰ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ, ਜਦੋਂਕਿ ਸਿਰੋਸਿਸ ਦੇ 30 ਫ਼ੀਸਦੀ ਮਰੀਜ਼ ਕੈਂਸਰ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ ਅਤੇ 20 ਫ਼ੀਸਦੀ ਗ਼ੈਰ-ਸ਼ਰਾਬ ਵਾਲੇ ਮਰੀਜ਼ ਜਿਗਰ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ।
ਡਾ. ਦੁਸੇਜਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਖਾਣਾ ਅਤੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਭੋਜਨ ਖਾਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਾਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਸਮੱਸਿਆ ਉਦੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਖਾਂਦੇ ਹੋ ਪਰ ਇਸ ਬਰਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਤੁਸੀਂ ਇਸਦੇ ਲਈ ਕੋਈ ਗਤੀਵਿਧੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ।
ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਜੋ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਹੈ, ਇਹ ਰੁਕਦੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੋ ਲਗਾਤਾਰ ਲੀਵਰ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਲੀਵਰ ਸਿਰੋਸਿਸ ਅਤੇ ਲੀਵਰ ਕੈਂਸਰ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਵਾਰ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਕਾਰਨ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅਕਸਰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ PM ਐਂਥਨੀ ਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਵਿਸਾਖੀ ਦਾ ਜਸ਼ਨ, ਪੱਗ ਬੰਨ੍ਹੀਂ ਆਏ ਨਜ਼ਰ
ਡਾ. ਦੁਸੇਜਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਫੈਟੀ ਲਿਵਰ ਦੇ ਰੁਝਾਨ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਖੂਨਦਾਨੀਆਂ ‘ਤੇ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਖੋਜ ਮੁਤਾਬਕ 53 ਫੀਸਦੀ ਸਿਹਤਮੰਦ ਦਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਐਨ.ਏ.ਐਫ.ਐਲ.ਡੀ. (ਨਾਨ ਅਲਕੋਹਲਿਕ ਫੈਟੀ ਲਿਵਰ) ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ।
NAFLD ਲਈ ਦਾਨੀਆਂ ਦਾ ਪਾਚਕ ਜੋਖਮ (ਨਾਨ ਅਲਕੋਹਲਿਕ ਫੈਟੀ ਲਿਵਰ) ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਦਾਨੀਆਂ ਦੇ ਮੈਟਾਬੌਲਿਕ ਰਿਸਕ ਫੈਕਟਰ ਦੇਖੇ ਗਏ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭਾਰ, ਮੋਟਾਪਾ, ਸ਼ੂਗਰ, ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪਾਈਆਂ ਗਈਆਂ। ਲੀਵਰ ਚਰਬੀ ਦਾ ਮਨਪਸੰਦ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ਜੋ ਉੱਥੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਇਕੱਠਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਫੈਟ ਆਉਣ ਤੋਂ ਲੀਵਰ ਦਾ ਫੰਕਸ਼ਨ ਡਿਸਟਰਬ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਲੀਵਰ ਸੋਜ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰੋ, ਫੈਟੀ ਲਿਵਰ ਇੱਕ ਲਾਈਫ ਸਟਾਈਲ ਡਿਸਆਰਡਰ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਬਚਣ ਲਈ ਹੈਲਦੀ ਫਾਲੋ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫੈਟੀ ਲਿਵਰ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਵੀ ਘੱਟ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਸਿਹਤਮੰਦ ਭੋਜਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕਸਰਤ, ਬਾਹਰੀ ਖੇਡਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਰਾਬ ਦਾ ਸੇਵਨ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ।
