Covid 19 immune system: ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਨਾਲ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਮਹਾਮਾਰੀ ਯਾਨਿ ਕੋਵਿਡ-19 ਦਾ ਪ੍ਰਕੋਪ ਕਿਹੜੀ ਦਵਾਈ ਨਾਲ ਖ਼ਤਮ ਹੋਏਗਾ? ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਖੋਜਕਰਤਾ ਇਸ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਦਾ ਜਵਾਬ ਲੱਭਣ ਲਈ ਸਖਤ ਮਿਹਨਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਸਿਰਫ ਇਕੋ ਚੀਜ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਕੋਵਿਡ-19 ਦਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਜਾਨਲੇਵਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਬਾਜ਼ਾਰ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਹੀ ਵਧਾਉਣ ਲੱਗ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਮਿਊਨਿਟੀ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਕਈ ਨੁਸਖ਼ੇ ਮੀਡੀਆ, ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ‘ਤੇ ਸੁਝਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਦੋਂ ਅਜਿਹਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹਰ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਦੋਂ 1918 ਵਿਚ ਸਪੈਨਿਸ਼ ਫਲੂ ਫੈਲਿਆ ਸੀ ਉਦੋਂ ਵੀ ਇਹੋ ਕੁਝ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਅੱਜ 2020 ਵਿਚ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹਨਾਂ ਸੌ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਇਨਸਾਨਾਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਤਰੱਕੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਫਵਾਹ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਵਾਇਰਲ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਸਤਮੈਥੁਨ ਕਰਕੇ ਖੂਨ ਦੇ ਸੈੱਲਾਂ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ ਉਹ ਫਲ ਖਾਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਵਿਟਾਮਿਨ ਸੀ ਅਤੇ ਐਂਟੀ ਆਕਸੀਡੈਂਟ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਪ੍ਰੋ-ਬਾਇਓਟਿਕਸ ਲੈਣ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਵੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਕੋਈ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਕੋਵਿਡ-19 ਗ੍ਰੀਨ ਟੀ ਅਤੇ ਲਾਲ ਮਿਰਚ ਨਾਲ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਖੋਜ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸੁਪਰ ਫੂਡ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦਾ ਫੈਲਾਇਆ ਹੋਇਆ ਇਕ ਮਿੱਥ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਮਿਊਨਿਟੀ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਇੱਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਮਿਊਨਿਟੀ ਦੇ ਤਿੰਨ ਹਿੱਸੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ- ਸਕਿਨ, ਸਾਹ ਦੀ ਨਾਲੀ ਅਤੇ ਲੇਸਦਾਰ ਝਿੱਲੀ। ਇਹ ਤਿੰਨੋ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸੰਕ੍ਰਮਣ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦਗਾਰ ਹਨ। ਜੇ ਕੋਈ ਵਾਇਰਸ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਇਨਿਹਿਬਟਰਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਤਾਂ ਅੰਦਰਲੇ ਸੈੱਲ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅਲਰਟ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵਾਇਰਸ ਨਾਲ ਲੜਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਹਲਕੀ ਖੰਘ, ਜ਼ੁਕਾਮ, ਬੁਖਾਰ, ਸਿਰ ਦਰਦ ਦੇ ਲੱਛਣ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਾਇਰਸ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਇ ਉਹ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹਨ ਜੋ ਅਸੀਂ ਜਨਮ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਬਲਗ਼ਮ ਰਾਹੀਂ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਬੁਖਾਰ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਵਾਇਰਸ ਨੂੰ ਵੱਧਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ ਵਾਤਾਵਰਣ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਭਾਵੇਂ ਕਿਸੇ ਦੇ ਵੀ ਕਹਿਣ ‘ਤੇ ਇਮਿਊਨਿਟੀ ਵਧਾਉਂਣ ਲਈ ਚੀਜ਼ਾਂ ਲਈਆਂ ਜਾਣ ਪਰ ਅਸਲ ਵਿਚ ਇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਲਾਭ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਅਕਸਰ ਲੋਕ ਇਸ ਉਮੀਦ ਵਿੱਚ ਮਲਟੀ-ਵਿਟਾਮਿਨ ਸਪਲੀਮੈਂਟਸ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇਮਿਊਨਿਟੀ ਵਧੇਗੀ। ਖੋਜ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਲੋਕ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤੰਦਰੁਸਤ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸਦੀ ਜਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਉਹ ਸਿਰਫ ਸਧਾਰਣ ਲੋਕ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਜੋ ਵਾਧੂ ਸਪਲੀਮੈਂਟ ਲੈਣ ਦੀ ਆਦਤ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਪੜ੍ਹੇ-ਲਿਖੇ ਲੋਕ ਵੀ ਇਸ ਜਾਲ ਵਿਚ ਫਸ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਮਾਹਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਵਿਕਸਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਸੰਤੁਲਿਤ ਖੁਰਾਕ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਭੋਜਨ ਦੁਆਰਾ ਹੀ ਸਰੀਰ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਅਨੁਸਾਰ ਵਿਟਾਮਿਨ-ਸੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਵਿਟਾਮਿਨ-ਸੀ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ ਨਾਲ ਕਿਡਨੀ ਪੱਥਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਮਾਹਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਜਦ ਤੱਕ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵਿਟਾਮਿਨ ਦੀ ਘਾਟ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਪਲੀਮੈਂਟ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਿਰਫ ਵਿਟਾਮਿਨ-ਡੀ ਸਪਲੀਮੈਂਟ ਲਾਭਦਾਇਕ ਸਿੱਧ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਧਿਐਨਾਂ ਨੇ ਪਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਵਿਟਾਮਿਨ-ਡੀ ਦੀ ਘਾਟ ਸਾਹ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਘਾਟ ਆਟੋ-ਇਮਿਊਨ ਰੋਗਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਸਰੀਰ ਦੇ ਚਿੱਟੇ ਸੈੱਲਾਂ ਵਿਚੋਂ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਆਕਸੀਜਨ ਪਦਾਰਥ ਨਿਕਲਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਦੁਧਾਰੀ ਤਲਵਾਰਾਂ ਵਾਂਗ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਕ ਪਾਸੇ ਉਹ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਜਾਂ ਵਾਇਰਸ ਨੂੰ ਵਧਣ ਤੋਂ ਰੋਕਦੇ ਹਨ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਉਹ ਸਿਹਤਮੰਦ ਸੈੱਲਾਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕਤਾ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਸਾਰੇ ਸੈੱਲਾਂ ਨੂੰ ਤੰਦਰੁਸਤ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਐਂਟੀ-ਆਕਸੀਡੈਂਟਾਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਐਂਟੀ-ਆਕਸੀਡੈਂਟ ਫਲ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਵੱਖਰੇ ਸਪਲੀਮੈਂਟ ਲੈਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਖੋਜ ਅਜੇ ਵੀ ਜਾਰੀ ਹੈ ਕਿ ਐਂਟੀ-ਆਕਸੀਡੈਂਟ ਕਿੰਨੀ ਮਦਦਗਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਵੱਧ ਰਹੀ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸ਼ਕਤੀ ਵਿਚ ਪਰ ਇਹ ਖੋਜ ਅਜੇ ਤੱਕ ਕਿਸੇ ਨਤੀਜੇ ਤੇ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚੀ।
ਕੁਝ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਸਰੀਰ ਦੇ ਦੋਸਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਾਡੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਬੈਕਟਰੀਆ ਦੀ ਘਾਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰੋਬਾਇਓਟਿਕਸ ਲੈਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਸੰਕਟ ਦੇ ਇਸ ਯੁੱਗ ਵਿਚ ਕੁਝ ਵੈਬਸਾਈਟਾਂ ਦਾਅਵਾ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਪ੍ਰੋਬੀਓਟਿਕਸ ਕੋਵਿਡ-19 ਨਾਲ ਲੜਨ ਵਿਚ ਮਦਦਗਾਰ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਸਾਰੇ ਦਾਅਵੇ ਝੂਠੇ ਹਨ। ਅਜੇ ਤਕ ਕਿਸੇ ਖੋਜ ਨੇ ਇਸ ਦਾਅਵੇ ‘ਤੇ ਪੱਕਾ ਸਬੂਤ ਪੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਹੈ।
