13,000 Sikh soldiers killed in clashes : ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ / ਕਪੂਰਥਲਾ। ਮਹਾਨ ਸ਼ਾਸਕ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਿੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਪਈ ਆਪਸੀ ਫੁੱਟ ਕਾਰਨ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ ਬਾਬਾ ਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨੌਰੰਗਾਬਾਦੀ, ਸਿੱਖ ਜਰਨੈਲਾਂ ਤੇ ਲਗਭਗ 13 ਹਜ਼ਾਰ ਫੌਜੀਆਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹੋਏ 176 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਨੇ ਪਸ਼ਚਾਤਾਪ ਕੀਤਾ। ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਸ੍ਰੀ ਅਖੰਡ ਪਾਠ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਭੋਗ ਪਾਉਣ ਉਪਰੰਤ ਇਸ ਘਟਨਾ ’ਤੇ ਅਫਸੋਸ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦਿਆਂ ਸ਼ਹੀਦ ਬਾਬਾ ਬੀਰ ਸਿੰਘ, ਸਿੱਖ ਜਰਨੈਲਾਂ ਅਤੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਲਈ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗੀ ਗਈ। ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰ ਗਿਆਨੀ ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਦੀਆਂ ਚਾਲਾਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਣਾ ਪਿਆ ਹੈ। ਤਖਤ ਸ੍ਰੀ ਕੇਸਗੜ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰ ਗਿਆਨੀ ਰਘੁਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਨੂੰ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਜਾਗਰੂਕ ਹੋਣਾ ਪਏਗਾ। ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਜਥੇਦਾਰ ਜਸਬੀਰ ਸਿੰਘ ਰੋਡੇ, ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਲੌਂਗੋਵਾਲ, ਬਾਬਾ ਜਗਜੀਤ ਸਿੰਘ ਹਰਕੋਵਾਲ ਨੇ ਵੀ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਆਪਸੀ ਵਿਵਾਦ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ।
ਇਹ ਹੈ ਮਾਮਲਾ : ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਅਨੁਸਾਰ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿੱਖ ਜਰਨੈਲਾਂ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਘਰੇਲੂ ਯੁੱਧ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾਉਂਦਿਆਂ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਤੇ ਡੋਗਰਾ ਰਾਜਿਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਿੱਖ ਜਰਨੈਲ ਅਤੇ ਸਿਪਾਹੀ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ। ਬਾਬਾ ਬੀਰ ਸਿੰਘ ਇਕ ਸਿਪਾਹੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਅਤੇ ਸੰਤ ਵੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਤਰਨਤਾਰਨ ਨੇੜੇ ਪਿੰਡ ਨੌਰੰਗਾਬਾਦ ਵਿਖੇ ਆਪਣਾ ਕੈਂਪ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਹ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸੱਚੇ ਸ਼ੁਭਚਿੰਤਕ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਵੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਹ ਸਿੱਖ ਸਾਮਰਾਜ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿੱਚ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਸਾਬਤ ਹੋ ਰਹੇ ਸਨ। ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਪਿਸ਼ੋਰਾ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਜਰਨੈਲ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨਲਵਾ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਸਿੰਘ, ਜਵਾਹਰ ਸਿੰਘ, ਜੋ ਕਿ ਬਾਬਾ ਬੀਰ ਸਿੰਘ ਸਿੰਘ ਨੌਰੰਗਾਬਾਦੀ ਦੀ ਸੈਨਾ ਵਿਚ ਸਨ, ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਸਿੱਖ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਵਿਰੋਧੀ ਸੈਨਾ ਅੱਗੇ ਸਮਰਪਣ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਡੋਗਰਾ ਰਾਜਿਆਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰਕੇ ਸਾਂਝੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤਾ। ਬਾਬਾ ਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਸਖਤ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ। ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਡੋਗਰਾ ਰਾਜਿਆਂ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨਾਲ 7 ਮਈ 1844 ਨੂੰ ਬਾਬਾ ਬੀਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਡੇਰੇ ’ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਹਰੀਕੇਪਟਨ ਨੇੜੇ ਇਸ ਹਮਲੇ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ, ਬਾਬਾ ਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਿੱਖ ਸੈਨਿਕ ਦੂਸਰੇ ਪਾਸੇ ਵੀ ਲੜ ਰਹੇ ਸਨ, ਪਰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਤੇ ਡੋਗਰਾ ਰਾਜਿਆਂ ਦੀ ਫੌਜ ਨੇ 13 ਹਜ਼ਾਰ ਸਿੱਖ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਤੋਪਾਂ ਦੇ ਗੋਲੇ ਨਾਲ ਉਡਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਸੰਤ ਜਗਜੀਤ ਸਿੰਘ ਹਰਕੋਵਾਲ ਨੇ ਸ਼੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਸਾਹਿਬ ਅੱਗੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਘਟਨਾ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਲਈ ਕਲੰਕ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਹੋਈ ਆਪਣੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਐਸਜੀਪੀਸੀ ਨੂੰ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਘਟਨਾ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿਚ ਆਪਸੀ ਧੜੇਬੰਦੀ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਸੰਸਥਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਘਟਨਾ ਦਾ ਪਸ਼ਚਾਤਾਪ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਿੱਖਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਗਲਤੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਹਰਖੋਵਾਲ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਇਤਿਹਾਸਕ ਕਦਮ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਦੁਖਦਾਈ ਘਟਨਾ ਕਾਰਨ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਨੂੰ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਬਹਾਦਰ ਸੈਨਿਕਾਂ ਅਤੇ ਮਹਾਨ ਬੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਗੁਆਉਣਾ ਪਿਆ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਧੱਬਿਆਂ ਨੂੰ ਮਿਟਾਉਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ, ਪਰ ਅਸੀਂ ਅਗਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਲਈ ਚੰਗੀ ਮਿਸਾਲ ਛੱਡ ਕੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।
