Famers protest update : ਤਾਪਮਾਨ ਤਿੰਨ ਡਿਗਰੀ ਤੱਕ ਹੇਠਾਂ ਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਦਿੱਲੀ-ਹਰਿਆਣਾ ਦੀ ਸਿੰਘੂ ਸਰਹੱਦ ‘ਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦਾ ਉਤਸ਼ਾਹ ਬਰਕਰਾਰ ਹੈ। ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਟਰੈਕਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮੇਟ ਲਿਆ ਹੈ। ਕਈ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ, ਟਰੈਕਟਰਾਂ ਦੀ ਲਾਈਨ ਨੂੰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਅਸਥਾਈ ਘਰ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਵਧੇਰੇ ਸਮਾਂ ਅਰਦਾਸ ਅਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਬਤੀਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦਾ ਇਕ ਸੁਰ ਵਿੱਚ ਹਨ- ’ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਗੁਹਾਰ ਹੈ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਵਿੱਚ ਜੋਸ਼ ਬਰਕਾਰ ਹੈ। ਮਾਮਲਾ ਸਿਰਫ ਫਸਲਾਂ ਬਚਾਉਣ ਦਾ ਨਹੀਂ, ਨਸਲਾਂ ਬਚਾਉਣ ਦਾ ਹੈ।’
ਕਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਜੋ 25 ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ ਸਿੰਘੂ ਬਾਰਡਰ ‘ਤੇ ਹੈ, ਪਿੰਡ ਘੇਰਲਾ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਵੇਰੇ ਕੁਝ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਸੈਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਸੇਵਾ ਅਤੇ ਲੰਗਰ ਦੀ ਸਪੁਰਦਗੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹੈ। ਕਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਟਰਾਲੀ ਵਿਚ ਅਸਥਾਈ ਪਲੰਘ, ਚਟਾਈ, ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀਆਂ ਚਾਦਰਾਂ ਆਦਿ ਪਾ ਕੇ ਪੂਰਾ ਬੈਡਰੂਮ ਤਿਆਰ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ। ਤਰਪਾਲਾਂ ਨੂੰ ਟਰਾਲੀ ਦੇ ਉਪਰ ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਰੱਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅੰਦਰ ਕੋਈ ਹਵਾ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ। ਜਦੋਂ ਤਾਪਮਾਨ ਤਿੰਨ ਡਿਗਰੀ ‘ਤੇ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਮਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸੀ, ਤਾਂ ਸਾਡਾ ਅਭਿਆਸ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਹੁਣ ਇਥੇ ਹਰ ਸਵੇਰ ਦੌੜਦਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਕਸਰਤ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਸੇਵਾ ਵੀ ਕਰਦਾ ਹਾਂ।
ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਮਝਾਲ ਖੁਰਦ ਦੀ ਮਹਿਲਾ ਕਿਸਾਨ ਰਾਣਾ ਸ਼ੇਰਗਿੱਲ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ 50 ਏਕੜ ਜਮੀਨ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਾਡਾ ਪਰਿਵਾਰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਮੈਂ ਇੱਥੇ ਮੋਰਚੇ ’ਤੇ ਡਟੀ ਹੋਈ ਹਾਂ, ਮੇਰਾ ਭਰਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਸ਼ੇਰਗਿਲ ਵੀ ਜਥੇ ਦੇ ਨਾਲ ਆਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਸਾਡਾ ਜਨਮ ਹੀ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਹੈਅਤੇ ਠੰਡ ਅਤੇ ਧੁੰਦ ਵਿੱਚ ਪਲੇ ਵਧੇ ਹਾਂ। ਸਰਕਾਰ ਸੋਚਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਅਸੀਂ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਚਲੇ ਜਾਵਾਂਗੇ, ਤਾਂ ਇਹ ਵਹਿਮ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਧੰਦਾ ਹੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਹੈ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ’ਤੇ ਸਾਰਾ ਪੰਜਾਬ ਟਿਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਦੱਸਣਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਘੱਟ ਹੈ। ਅੰਦੋਲਨ ਬੇਸ਼ੱਕ ਹਰਿਆਣਾ ਹਰਿਆਣੇ ਵਿਚ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਰ ਇੱਥੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਿਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਪਰ ਇੱਕ ਜਗ੍ਹਾ ’ਤੇ ਹੁੱਕੇ ਵਿਚਕਾਰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਚੌਪਾਲ ਜ਼ਰੂਰ ਨਜ਼ਰ ਆਈ। ਨੌਜਵਾਨ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ‘ਤੇ ਧਮਾਲ ਪਾਈ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਕ ਆਈਟੀ ਟੀਮ ਇਸ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਖ਼ਾਸਕਰ, ਇਥੇ ਇਕ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵੀ ਰੱਖੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਕਿਤਾਬਾਂ ਸਟੋਰ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਕਿਤਾਬਾਂ ਟਰਾਲੀਆਂ ਤੱਕ ਵੀ ਪਹੁੰਚਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਸਿੰਘੂ ਬਾਰਡਰ ਬੰਦ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਹਰਿਆਣਾ ਤੋਂ ਦਿੱਲੀ ਆਉਣ-ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ 6–7 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ‘ਤੇ ਤੁਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਟਰਾਲੀਆਂ ਦਾ ਕਾਫਲਾ ਸਾਰੇ ਰਸਤੇ ਕਤਾਰ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ। ਜੂਸ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਪੀਜ਼ਾ ਅਤੇ ਬਰਗਰ ਤੱਕ ਦੀਆਂ ਸਟਾਲਾਂ ਹਨ। ਬਿਸਕੁਟਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਬੁਰਸ਼ ਅਤੇ ਨਾਰੀਅਲ ਦਾ ਤੇਲ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੇ ਤੇਲ ਤੱਕ ਛੋਟੀਆਂ-ਛੋਟੀਆਂ ਸ਼ੀਸ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਟਰਾਲੀਆਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵੜਦੇ ਹੀ ਇੱਕ ਥਾਂ ’ਤੇ ਚਾਹ ਦੇ ਭਾਂਡੇ ਚੜ੍ਹੇ ਹੋਏ ਸਨ, ਔਰਤਾਂ ਸਣੇ ਇੱਕ ਪੂਰਾ ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰ ਸਾਹਮਣੇ ਤੋਂ ਲੰਘਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਵਾਜ਼ ਲਗਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਵਾਹੇਗੁਰੂ… ਚਾਹ ਪੀ ਲਓ… ਲੰਗਰ ਛੱਕ ਲਓ।
ਸਿੱਖ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਇਸ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂੰ ਖਾਲਿਸਤਾਨ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਦਾ ਦਰਦ ਅਤੇ ਗੁੱਸਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਫ ਦਿੱਸਦਾ ਹੈ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਧੀਆਂ ਅਤੇ ਪੁੱਤਰ ਬੈਨਰ ਲੈ ਕੇ ਕਤਾਰ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹੇ ਦਿੱਸਦੇ ਹਨ, ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਟੀ ਸ਼ਰਟ ਪਹਿਨੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਜਿਸ ’ਤੇ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ‘ਅਸੀਂ ਕਿਸਾਨ ਹਾਂ, ਅੱਤਵਾਦੀ ਨਹੀਂ’। ਸੜਕ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ-ਤਰਪਾਲ ਵਿੱਚ ਢਕੀਆਂ ਸੈਂਕੜੇ ਚਾਵਲ-ਕਣਕ ਦੀਆਂ ਬੋਰੀਆਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਅੰਦੋਲਨ ਫੈਸਲਾਕੁੰਨ ਹੋਏਗੀ। ਜਿਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਅਨਾਜ ਦਾ ਭੰਡਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਅਜਿਹਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਇਕ ਲੰਬੀ ਲੜਾਈ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਵਿਚ ਆ ਗਏ ਹਨ। ਕਈ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਸੈਂਕੜੇ ਬੋਰੀਆਂ ਚਾਵਲ ਅਤੇ ਕਣਕ ਰੱਖੀਆਂ ਹਨ। ਰਿਫਾਇਨਡ ਤੇਲ ਦੇ ਵੱਡੇ ਪੈਕੇਟ, ਘਿਓ ਦੇ ਟੀਨ ਹਨ। ਹਰਿਆਣੇ ਤੋਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੁੱਧ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੋਂ ਗੱਡੀਆਂ ‘ਤੇ ਕਿਸਾਨ ਸਵੇਰੇ ਦੁੱਧ ਲਿਆਉਂਦੇ ਹਨ।
