reducing gap national literacy rate: ਕੇਂਦਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਬਾਲਗਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਅਨਪੜ੍ਹਤਾ ਦੇ ਖਾਤਮੇ ਲਈ ‘ਰੀਡਿੰਗ ਐਂਡ ਰਾਈਟਿੰਗ ਮੁਹਿੰਮ’ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ 2030 ਤੱਕ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ ਨੂੰ 100 ਫੀਸਦੀ ਤੱਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ, ਔਰਤ ਸਾਖਰਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀਆਂ ਅਤੇ ਕਬੀਲਿਆਂ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਪਛੜੇ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਹੈ।ਖ਼ਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਾਖਰ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੁਨਰ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵੀ ਕੀਤੇ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਮੁਹਿੰਮ ‘ਸਾਖਰ ਭਾਰਤ – ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰ ਭਾਰਤ’ ਦੇ ਟੀਚੇ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਵੀ ਕਰੇਗੀ। ਕੁੱਲ ਸਾਖਰਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਸਾਲ 2009 ਵਿਚ ‘ਸਾਖਸਰ ਭਾਰਤ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ’ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਦੇ ਤਹਿਤ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ ਨੂੰ 80 ਫੀਸਦੀ ਤੱਕ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਟੀਚਾ ਮਿੱਥਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। 2011 ਦੀ ਮਰਦਮ ਸ਼ੁਮਾਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ 74 ਫੀਸਦੀ ਸੀ।
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅੰਕੜਾ ਦਫਤਰ ਦੇ ਤਾਜ਼ਾ ਸਰਵੇਖਣ ਵਿਚ, ਦੇਸ਼ ਦੀ ਕੁਲ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ ਇਸ ਸਮੇਂ 77.7 ਫੀਸਦੀ ਅਨੁਮਾਨਿਤ ਹੈ। ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਦੀਆਂ ਕਮੀਆਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਦਿਆਂ ਅਤੇ ਟੀਚੇ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਰਕੇ ਇਸ ਨਵੀਨਤਾਕਾਰੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਰਾਹੀਂ ਸੰਪੂਰਨ ਸਾਖਰਤਾ ਲਈ ਇਕ ਰੋਡਮੈਪ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੈ।ਯੂਨੈਸਕੋ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਅਨਪੜ੍ਹ ਲੋਕ ਹਨ। ਉਸੇ ਸਮੇਂ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ ਵਿਸ਼ਵ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ (84) ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਘੱਟ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਅਨਪੜ੍ਹਤਾ ਦੇ ਖਾਤਮੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਪ੍ਰਗਤੀਵਾਦੀ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ, ਅਨਪੜ੍ਹਤਾ ਇੱਕ ਸਰਾਪ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਮਾਣਮੱਤਾ ਅਤੇ ਉਦੇਸ਼ਪੂਰਨ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜੀਉਣ ਲਈ ਇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਲਈ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਸਾਖਰ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।ਸਾਖਰਤਾ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਵਿਚ, ਇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੀਆਂ ਸੁਭਾਵਕ ਕਾਬਲੀਅਤਾਂ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਇਕ ਕੁਸ਼ਲ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੋਤ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਿਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਫਰਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਵੀ ਚੇਤੰਨ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਅਣਗੌਲਿਆ ਜੀਵਨ ਜਿਉਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਸਿਰਫ ਇਕ ਸਾਹਿਤਵਾਨ ਅਤੇ ਜਾਗਰੂਕ ਸਮਾਜ ਹੀ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਤਰੱਕੀ ਦੇ ਰਾਹ ‘ਤੇ ਤੋਰਦਾ ਹੈ।
