ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਭਾਈ ਤਿਲਕਾ ਜੀ ਹੋਏ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਤੋਂ ਸਿੱਖੀ ਧਾਰਨ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ਕ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਨਗਰ ਦੇ ਲੋਕ ਤੁਹਾਡੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸਨ।
ਭਾਈ ਤਿਲਕਾ ਜੀ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਹੀ ਇੱਕ ਬਿਰਧ ਯੋਗੀ ਦਾ ਆਸ਼ਰਮ ਸੀ। ਤੁਹਾਡੇ ਗੁਰਮਤਿ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੇ ਕਾਰਣ ਯੋਗੀ ਦੀ ਮਾਨਤਾ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਘੱਟਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਇਸ ਕਾਰਣ ਯੋਗੀ ਨੂੰ ਈਰਖਾ ਹੋਣ ਲੱਗੀ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਯੋਗੀ ਨੇ ਇੱਕ ਪਾਖੰਡ ਰਚਿਆ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਰਾਹੀਂ ਇਹ ਸੂਚਨਾ ਫੈਲਾ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਸ਼ਿਵਰਾਤਰੀ ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਯੋਗੀ ਨੂੰ ਸ਼ਿਵ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਹੋਏ ਹਨ ਅਤੇ ਭੋਲੇਨਾਥ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਵਰਦਾਨ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਉਸਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰੇਗਾ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਸਾਲ ਲਈ ਸਵਰਗ ਲੋਕ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੋਵੇਗੀ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਸਮਾਚਾਰ ਸਾਰੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਗਿਆ। ਭਾਰੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਯੋਗੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਣ ਲੱਗੇ। ਪਰ ਗੁਰਬਾਣੀ ’ਤੇ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ’ਤੇ ਇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਯੋਗੀ ਖਿੱਝ ਗਿਆ। ਉਹ ਤਾਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਭਾਈ ਤਿਲਕਾ ਜੀ ਉਸਦੇ ਆਸ਼ਰਮ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਯੋਗੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਹਾਇਕਾਂ ਰਾਹੀਂ ਭਾਈ ਤਿਲਕਾ ਜੀ ਨੂੰ ਯੋਗੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਭੇਜਿਆ ਕਿ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪੂਰੇ ਪੰਜ ਸਾਲ ਲਈ ਸਵਰਗ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੋਵੇਗੀ।
ਭਾਈ ਤਿਲਕਾ ਜੀ ਪੂਰੇ ਗੁਰੂਸਿੱਖ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਯੋਗੀ ਦੀ ਇੱਕ ਨਹੀਂ ਸੁਣੀ। ਜਦੋਂ ਯੋਗੀ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਯੁਕਤੀਆਂ ਅਸਫਲ ਹੋ ਗਈਆਂ ਤਾਂ ਉਹ ਅਖੀਰ ਉਹ ਖੁਦ ਭਾਈ ਤਿਲਕਾ ਜੀ ਦੇ ਦੁਆਰੇ ਉੱਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂਨੂੰ ਦਰਸ਼ਨ ਦੇਣ ਆਇਆ। ਜਦੋਂ ਭਾਈ ਤਿਲਕਾ ਜੀ ਨੂੰ ਯੋਗੀ ਦੇ ਆਉਣ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਮਿਲੀ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਘਰ ਦੇ ਦਰਵਾਜੇ ਬੰਦ ਕਰ ਲਏ। ਯੋਗੀ ਨੇ ਆ ਕੇ ਦਰਵਾਜਾ ਖੜਕਾਇਆ ਅਤੇ ਉੱਚੀ ਆਵਾਜ ਵਿੱਚ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ ਕਿ ਮੈਂ ਖੁਦ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦਰਸ਼ਨ ਦੇਣ ਆਇਆ ਹਾਂ ਤੁਸੀਂ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਕੇ ਸਵਰਗ ਲੋਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰੋ। ਇਸ ਉੱਤੇ ਭਾਈ ਤਿਲਕਾ ਜੀ ਨੇ ਮਨ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਂ ਗੁਰੂ ਦਾ ਸਿੱਖ ਹਾਂ ਇਸ ਲਈ ਮੈਨੂੰ ਸਵਰਗ ਦੀ ਕੋਈ ਲੋੜ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਗੁਰੂ ਚਰਣਾਂ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਕਈ ਸਵਰਗ ਨੌਛਾਵਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਢੋਂਗੀ-ਪਾਖੰਡੀਆਂ ਤੋਂ ਨਿਰਾਸ਼ ਹੋਏ ਭਾਈ ਫਿਰਾਇਆ ਜੀ ਦਾ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਰਣ ‘ਚ ਪਹੁੰਚਣਾ
ਇਹ ਜਵਾਬ ਸੁਣ ਕੇ ਯੋਗੀ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਠੋਕਰ ਲੱਗੀ। ਉਹ ਸੋਚਣ ਲੱਗਾ ਕਿ ਇਹ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਿੱਖ ਹਨ ਜੋ ਆਪਣੇ ਗੁਰੂ ਨੂੰ ਸਵਰਗ ਤੋਂ ਵੀ ਉੱਤਮ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਸਿੱਖ ਇੰਨਾ ਮਹਾਨ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਗੁਰੂ ਕਿੰਨਾ ਮਹਾਨ ਹੋਵੇਗਾ ਤੇ ਉਸ ਗੁਰੂ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਬਾਣੀ ਕਿੰਨੀ ਆਤਮਗਿਆਨ ਪੂਰਣ ਹੋਵੇਗੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਇਹ ਇਨ੍ਹੇ ਪੱਕੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਅਖੀਰ ਯੋਗੀ ਨੇ ਭਾਈ ਤਿਲਕਾ ਜੀ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਦੀ ਦੁਹਾਈ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰਕੇ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਖੋਲ੍ਹੋ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਦਰਸ਼ਨ ਦਿਓ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਉਸ ਗੁਰੂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਵਾਓ ਜਿਸ ਦੇ ਤੁਸੀ ਚੇਲੇ ਹੋ। ਇਸ ਉੱਤੇ ਭਾਈ ਜੀ ਨੇ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤਾ। ਯੋਗੀ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਉੱਤੇ ਭਾਈ ਤਿਲਕਾ ਜੀ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਗੁਰੂ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਸ੍ਰੀ ਅਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਪ੍ਰਸਥਾਨ ਕਰ ਗਏ। ਉੱਥੇ ਯੋਗੀ ਨੇ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਸੀਸ ਨਿਵਾਇਆ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਭੁੱਲ ਦੀ ਮਾਫੀ ਮੰਗਦਿਆਂ ਗੁਰੂ ਉਪਦੇਸ਼ ਧਾਰਨ ਕੀਤਾ।
