ਮਿਰਗੀ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਜਮਾਂਦਰੂ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਜਾਂ ਇਹ ਕਿਸੇ ਵੱਡੇ ਹਾਦਸੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਅਚਾਨਕ ਦੌਰਾ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਕ੍ਰੋਨਿਕ ਨਿਊਰੋਲੌਜੀਕਲ ਡਿਸਆਰਡਰ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦਿਮਾਗ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੌਰੇ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਦਿਮਾਗ ਸਰੀਰ ਉੱਤੇ ਆਪਣਾ ਕੰਟਰੋਲ ਗੁਆ ਬੈਠਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਰੀਜ਼ ਦੀ ਹਾਲਤ ਅਜੀਬ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਉਹ ਬੇਹੋਸ਼ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ, ਨੌਕਰੀ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇੱਕ ਵੱਖਰੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਕਰੋੜ ਲੋਕ ਮਿਰਗੀ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ।
ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਮੈਡੀਕਲ ਸਾਇੰਸਿਜ਼, ਦਿੱਲੀ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਿਰਗੀ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੱਲ ਬਾਰੇ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਅਮਰੀਕੀ ਜਰਨਲ ਨਿਊਰੋਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇਹ ਖੋਜ ਇਸ ਲਈ ਵੀ ਖਾਸ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਮਿਰਗੀ ਦੇ ਦੌਰੇ ਉੱਤੇ ਯੋਗਾ ਦੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਪ੍ਰਭਾਵ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਖੋਜ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਯੋਗਾ, ਸੂਖਮ ਕਸਰਤ, ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ ਅਤੇ ਧਿਆਨ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਮਿਰਗੀ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ ਆਮ ਜੀਵਨ ਜਿਉਣ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਏਮਜ਼ ਦੇ ਨਿਊਰੋਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਐਚਓਡੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਮੰਜਰੀ ਤ੍ਰਿਪਾਠੀ ਅਤੇ ਖੋਜ ਕਰ ਰਹੀ ਪੀਐਚਡੀ ਸਕਾਲਰ ਡਾ: ਕਿਰਨਦੀਪ ਕੌਰ ਵੱਲੋਂ 160 ਮਰੀਜ਼ਾਂ ‘ਤੇ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਬਾਰੇ ਡਾ: ਮੰਜਰੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਮਿਰਗੀ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਦਵਾਈਆਂ ਖਾਣੀਆਂ ਪੈਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਦਵਾਈਆਂ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ‘ਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ‘ਤੇ ਕੋਈ ਖੋਜ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਹੈ। ਏਮਜ਼ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਅਜਿਹਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਡਾ: ਮੰਜਰੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਮਿਰਗੀ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਮੁੱਖ ਸਮੱਸਿਆ ਸਟਿਗਮਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮਿਰਗੀ ਦਾ ਮਰੀਜ਼ ਦੂਜਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਸਮਾਜ ਉਸ ਨੂੰ ਵੱਖਰਾ ਸਮਝਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਲੰਕ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਬਿਮਾਰੀ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸ਼ੂਗਰ, ਦਮਾ, ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਆਦਿ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀ ਕੋਈ ਖੋਜ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ ਕਿ ਸਟਿਗਮਾ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਘਟਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਕੀ ਇਸਦਾ ਕੋਈ ਹੱਲ ਹੈ ਅਤੇ ਕੀ ਇਸ ਨਾਲ ਦੌਰੇ ਘੱਟ ਸਕਦੇ ਹਨ?
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਠੰਡ ਲਈ ਹੋ ਜਾਓ ਤਿਆਰ, ਪੰਜਾਬ ਸਣੇ 6 ਰਾਜਾਂ ‘ਚ ਮੀਂਹ ਦਾ ਅਲਰਟ, ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਤੋਂ ਵੀ ਮਿਲੇਗੀ ‘ਰਾਹਤ’
160 ਮਰੀਜ਼ਾਂ ‘ਤੇ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਗਈ
ਡਾਕਟਰ ਕਿਰਨਦੀਪ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਏਮਜ਼ ਦੀ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ 160 ਮਰੀਜ਼ ਉਹ ਸਨ ਜੋ ਦਵਾਈਆਂ ਲੈ ਰਹੇ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 80 ਨੂੰ ਯੋਗਾ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਕਰਵਾਈਆਂ ਗਈਆਂ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਯੋਗਾ, ਸੂਖਮ ਅਭਿਆਸ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੂਜੇ ਕੰਟਰੋਲ ਗਰੁੱਪ ਦੇ 80 ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਦਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ ਯੋਗ ਯਾਨੀ ਦਿਖਾਵਟੀ ਯੋਗ ਕਰਾ ਕੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ 3 ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੱਕ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦਾ ਅਸਰ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ।
ਸਮੂਹ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ .ਯੋਗ ਦਾ ਇੰਟਰਵੇਂਸ਼ਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਨੂੰ 12 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਲਈ 45 ਮਿੰਟ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 1 ਘੰਟੇ ਤੱਕ ਮਾਈਕ੍ਰੋ ਕਸਰਤਾਂ, ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ ਅਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇ ਸੱਤ ਸੈਸ਼ਨ ਦਿੱਤੇ ਗਏ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 5 ਵਾਰ 30 ਮਿੰਟ ਘਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਯੋਗਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ। ਡਾ: ਕਿਰਨਦੀਪ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਯੋਗ ਆਸਣ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਰੀਰਕ ਮਿਹਨਤ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। 3 ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਨਤੀਜਾ ਕਾਫੀ ਸੁਖਦ ਸੀ।
ਕਿਰਨਦੀਪ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ 3 ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੱਕ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਜਿਹੜੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੇ ਯੋਗਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂ ਸਿਰਫ ਨਾਮ ਦੀ ਦਾ ਹੀ ਯੋਗਾ ਕੀਤਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਯੋਗਾ ਸੈਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਹੋਇਆ। ਇਹ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਯੋਗਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਟਿਗਮਾ ਅਤੇ ਚਿੰਤਾ ਜਾਂ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖਰਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਦੀ ਆਦਤ, ਸਗੋਂ ਮਿਰਗੀ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦੀ ਬਾਰੰਬਾਰਤਾ ਵਿੱਚ ਵੀ 7 ਗੁਣਾ ਸੁਧਾਰ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸੁਧਾਰ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਵੀਡੀਓ ਲਈ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ : –
