bihar assembly election victory not single women : ਬਿਹਾਰ ਵਿਧਾਨਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਬਿਗੁਲ ਵੱਜ ਚੁੱਕਾ ਹੈ।ਕੋਰੋਨਾ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਸਿਆਸੀ ਦਲ ਵਰਚੁਅਲ ਰੈਲੀ ਦੌਰਾਨ ਸਿਆਸੀ ਮਾਹੌਲ ਬਣਾਉਣ ‘ਚ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਹਨ।ਕਰੀਬ 5 ਦਹਾਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਬਿਹਾਰ ‘ਚ ਵਿਧਾਨਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ।ਜਿਸ ‘ਚ ਇੱਕ ਵੀ ਮਹਿਲਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਵਿਧਾਇਕ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕੀ ਸੀ।ਇਹ 1972 ਦੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਸਨ।ਜਿਨ੍ਹਾਂ ‘ਚ 318 ਸੀਟਾਂ ‘ਤੇ 45 ਮਹਿਲਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਮੈਦਾਨ ‘ਚ ਸਨ।ਇਸਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇੱਕ ਵੀ ਮਹਿਲਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਚੋਣਾਂ ‘ਚ ਬਾਜ਼ੀ ਨਹੀਂ ਮਾਰ ਸਕੀ ਸੀ ਅਤੇ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ‘ਚ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੀ ਕਿ ਜਦੋਂ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਦੀ ਸਦਨ ‘ਚ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਜ਼ੀਰੋ ਰਹਿ ਗਈ। ਦੱਸਣਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਬਿਹਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਹਿਲਾਂ ਵਿਧਾਨਸਭਾ ਚੋਣਾਂ 1952 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ, 1957, 1962, 1967 ਅਤੇ 1969 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ‘ਚ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਵਿਧਾਨਸਭਾ ਪਹੁੰਚਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ 1972 ‘ਚ ਇੱਕ ਵੀ ਮਹਿਲਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਚੋਣ ਨਹੀਂ ਜਿੱਤ ਸਕੀ।ਕਾਂਗਰਸ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਉਣ ‘ਚ ਸਫਲ ਰਹੀਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਕੇਦਾਰ ਪਾਂਡੇਯ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣਨ ‘ਚ ਸਫਲ ਰਹੇ।ਬਿਹਾਰ ਦੀ ਜਨਤਾ ਨੂੰ 5 ਸਾਲਾਂ ‘ਚ ਤੀਜੀ ਵਾਰ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਹੈ।ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਲ 1967 ਅਤੇ ਸਾਲ 1969 ‘ਚ ਚੋਣਾਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ।ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਹੀ ਚੋਣਾਂ ‘ਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦਲ ਨੂੰ ਬਹੁਮਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ।1972 ਦੇ ਬਿਹਾਰ ਵਿਧਾਨਸਭਾ ‘ਚ ਕੁਲ 318 ਵਿਧਾਨਸਭਾ ਸੀਟਾਂ ਸਨ।ਜਿਨ੍ਹਾਂ ‘ਚ ਸੀਟਾਂ 244 ਸਨ।ਜਦੋਂ ਕਿ 45 ਸੀਟਾਂ ਐੱਸ.ਸੀ. ਅਤੇ 29 ਸੀਟਾਂ ਐੱਸ.ਟੀ. ਵਰਗ ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦ ਸਨ।
ਇਨ੍ਹਾਂ 318 ਸੀਟਾਂ ‘ਤੇ 55 ਮਹਿਲਾ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨਾਮ ਦਾਖਲ ਕਰਵਾਇਆ ਸੀ।ਜਿਨ੍ਹਾਂ ‘ਚ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ‘ਚੋਂ 40 ਨੇ ਆਮ ਸੀਟਾਂ ‘ਤੇ, 9 ਐਸ ਸੀ ਸੀਟਾਂ’ ਤੇ ਅਤੇ 6 ਐਸਟੀ ਸੀਟਾਂ ‘ਤੇ ਕਿਸਮਤ ਅਜ਼ਮਾਏ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬਾਅਦ ‘ਚ, ਜਨਰਲ ਸੀਟਾਂ ਦੀਆਂ 8 ਮਹਿਲਾ ਅਤੇ 2 ਐਸਟੀ ਮਹਿਲਾ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਏ ਸਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ 318 ਸੀਟਾਂ ‘ਤੇ 45 ਮਹਿਲਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਸਨ। ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ‘ਚ 45 ਮਹਿਲਾ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਜਮ੍ਹਾਂ ਜ਼ਬਤ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਇੱਥੇ 20 ਜਨਰਲ ਸੀਟਾਂ ਲਈ ਮਹਿਲਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ 7 ਐਸ ਸੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਐਸ ਸੀ ਸੀਟਾਂ ਦੀਆਂ ਮਹਿਲਾ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਸਿਰਫ 17 ਮਹਿਲਾ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਮਾਨਤ ਬਚਾ ਲਈ, ਪਰ ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚ ਸਕਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮਹਿਲਾ ਨੂੰ ਕਾਂਗਰਸ ਤੋਂ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਸੋਸ਼ਲਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਟਿਕਟਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਬਿਹਾਰ ਦੀ ਛੇਵੀਂ ਅਸੈਂਬਲੀ ਵਿਚ ਮਹਿਲਾ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਸਿਫ਼ਰ ਹੋ ਗਈ।ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਬਿਹਾਰ ਦੀਆਂ ਕੁੱਲ 318 ਸੀਟਾਂ ‘ਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ 167 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤੀਆਂ ਸਨ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ 259 ਸੀਟਾਂ ‘ਤੇ ਚੋਣ ਲੜੀ ਸੀ। ਸੀ ਪੀ ਆਈ 55 ਸੀਟਾਂ ਲੜਨ ਅਤੇ 35 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤਣ ਵਿਚ ਸਫਲ ਰਹੀ ਸੀ। ਸੀਪੀਐਮ ਦੇ 51 ਉਮੀਦਵਾਰ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਸਨ, ਪਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ। ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਸੋਸ਼ਲਿਸਟ ਪਾਰਟੀ / ਸੋਸ਼ਲਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਨੇ 256 ਸੀਟਾਂ ‘ਤੇ ਚੋਣ ਲੜੀ ਅਤੇ ਆਪਣੇ 33 ਉਮੀਦਵਾਰ ਜਿੱਤੇ। ਉਸੇ ਸਮੇਂ, ਕਾਂਗਰਸ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਣਾਈ ਗਈ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ (ਓ) ਨੂੰ 30 ਸੀਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ। ਉਸੇ ਸਮੇਂ, ਭਾਰਤੀ ਜਨ ਸੰਘ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਨੇ 270 ਸੀਟਾਂ ਲਈ ਚੋਣ ਲੜੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸਿਰਫ 25 ਨੂੰ ਸਫਲਤਾ ਮਿਲੀ। 17 ਆਜ਼ਾਦ ਉਮੀਦਵਾਰ ਜਿੱਤਣ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਰਹੇ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਦੂਜੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ 11 ਉਮੀਦਵਾਰ ਚੋਣ ਜਿੱਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਪਹੁੰਚੇ।
