When Guru Nanak Dev ji : ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਹੋਰ ਮੁਸਾਫਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮੱਕੇ ਨਗਰ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚ ਗਏ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਆਪਣੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪਹਿਰਾਵਾ–ਸ਼ਿੰਗਾਰ, ਨੀਲੇ ਵਸਤਰ ਧਾਰਣ ਕਰਕੇ, ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਕਾਸਾ ਲਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਬਗਲ ਵਿੱਚ ਬਾਣੀ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਲੈ ਰੱਖੀ ਸੀ। ਅਰਬੀ–ਫਾਰਸੀ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦੇ ਉਹ ਜਾਣਕਾਰ ਸਨ। ਆਪ ਜੀ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਮੁਵਾਹਿਦ, ਅਦੈਤਵਾਦੀ ਸੁਫੀ ਦਰਵੇਸ਼ ਲੱਗ ਰਹੇ ਸਨ। ਕਾਬਾ ਪਹੁੰਚਣ ਉੱਤੇ ਸਾਰੇ ਹਜ਼–ਪਾਂਧੀ ਥਕਾਣ ਦੇ ਕਾਰਣ ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਡੁੱਬਣ ਹੋਣ ਉੱਤੇ ਅਰਾਮ ਲਈ ਪਰਿਕਰਮਾ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਗਏ ਅਤੇ ਰਾਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਉਥੇ ਹੀ ਸੌ ਗਏ। ਸੂਰਜ ਉਦਏ ਹੋਣ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਪਹਿਰ, ਤਿੰਨ ਘੰਟੇ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ ਤਾਂ ਜੀਵਨ ਨਾਮ ਦਾ ਮੌਲਵੀ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਲੋਂ ਹਜ਼ ਕਰਣ ਪੈਦਲ ਦੇ ਰਸਤੇ ਆਕੇ ਉੱਥੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਵਲੋਂ ਅੱਪੜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਦੀਵਾ ਬਾਲ ਕੇ ਝਾੜੂ ਲਗਾਉਣ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਨਾਲ ਆਇਆ। ਨਵੇਂ ਆਏ ਹਾਜੀਆਂ ਨੂੰ ਉਸਨੇ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਦੇਖਿਆ ਜੋ ਕਿ ਸੌ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਸਦੀ ਨਜ਼ਰ ਜਦੋਂ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਉੱਤੇ ਪਈ ਤਾਂ ਉਹ ਵੇਖਦਾ ਹੀ ਰਹਿ ਗਿਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੈਰ ਤਾਂ ਕਾਅਬੇ ਵੱਲ ਸਨ।
ਮੌਲਵੀ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਗੁੱਸਾ ਆਇਆ, ਉਹ ਚੀਕ ਕੇ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ ਕਿ ਕੌਣ ਕੂਫਾਰੀ ਨਾਸਤਿਕ ਹੈ ਜੋ ਕਾਅਬਾ ਸ਼ਰੀਫ ਦੀ ਵੱਲ ਪੈਰ ਕਰਕੇ ਸੁੱਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਉਸੀ ਪਲ ਗੁਰੁਦੇਵ ਨੂੰ ਲੱਤ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਕਹਿਣ ਲਗਾ: ਤੁਸੀ ਕਾਫ਼ਰ ਹੋ ਜਾਂ ਮੋਮਨ ਤੈਨੂੰ ਵਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ, ਤੂੰ ਖੁਦਾ ਦੇ ਘਰ ਵੱਲ ਪੈਰ ਕਰ ਕੇ ਸੌਂ ਰਿਹਾ ਹੈਂ? ਗੁਰੁਦੇਵ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਬਰ ਅਤੇ ਨਿਮਰਤਾ ਨਾਲ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ: ਮੈਂ ਥੱਕਿਆ ਹੋਇਆ ਯਾਤਰੀ ਹਾਂ। ਇਸ ਲਈ ਗੁਸਤਾਖੀ ਮਾਫ ਕਰ ਦਿਓ, ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰਕੇ ਮੇਰੇ ਪੈਰ ਉਸ ਪਾਸੇ ਕਰ ਦਿਓ, ਜਿਸ ਪਾਸੇ ਖੁਦਾ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਦੂੱਜੇ ਹੀ ਪਲ ਬਿਨਾਂ ਕੁੱਝ ਸੋਚੇ ਸੱਮਝੇ ਉਸ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਨੂੰ ਫੜਿਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਤਰਫ ਘਸੀਟਣ ਲੱਗਾ ਪਰ ਉਸ ਦੀ ਹੈਰਾਨੀ ਦੀ ਸੀਮਾ ਨਹੀਂ ਰਹੀ ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਜਿਧਰ ਗੁਰੁਦੇਵ ਦੇ ਪੈਰ ਘਸੀਟ ਕਰ ਲੈ ਜਾਂਦਾ, ਉੱਧਰ ਹੀ ਕਾਬਾ ਵੀ ਘੁੰਮਦਾ ਹੋਇਆ ਵਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ। ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਅਜਿਹੀ ਕਰਾਮਾਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਤੱਖ ਵੇਖਕੇ ਸਾਰੇ “ਹਜ਼ ਯਾਤਰੀ” ਵੀ ਹੈਰਾਨ ਰਹਿ ਗਏ।
ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਭੁੱਲ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਹ ਸੋਚਣ ਲਗਾ, ਖ਼ੁਦਾ ਤਾਂ ਹਰ ਇੱਕ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੈ ਫਿਰ ਉਹ ਉਸ ਇਸ ਦੇ ਪੈਰ ਕਿਸ ਤਰਫ ਕਰੇ। ਮੌਲਵੀ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਚਰਣਾਂ ਵਿੱਚ ਤੁਰੰਤ ਆ ਡਿੱਗਾ ਅਤੇ ਮਾਫੀ ਮੰਗਣ ਲੱਗਾ। ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਨੇ ਆਪਣੀ ਫਿਰ ਮਰਦਾਨੇ ਨੂੰ ਰਬਾਬ ਵਜਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਅਤੇ ਬਾਣੀ ਉਚਾਰਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਰੱਬ ਹਰ ਥਾਂ ਹੈ। ਹਰ ਪਾਸੇ ਹਰ ਜਗ੍ਹਾ ‘ਤੇ ਉਹ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਵੱਸਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਮੰਦ, ਮਸੀਤ ਜਾਂ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ।
