ਅੱਜ ਦੇ ਵੇਲੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਕੋਈ ਅਜਿਹਾ ਹੋਵੇਗਾ ਜਿਸ ਨੂੰ ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ ਜਾਂ ਯੂਟਿਊਬ ‘ਤੇ ਰੀਲਾਂ ਨੂੰ ਸਕ੍ਰੌਲ ਕਰਨ ਦੀ ਆਦਤ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਦਿਨ ਦੇ ਬਿਜ਼ੀ ਸ਼ਡਿਊਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਥੱਕੇ ਹੋਏ ਘਰ ਆਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਮੋਬਾਈਲ ‘ਤੇ ਰੀਲਾਂ ਜ਼ਰੂਰ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਸਾਨੂੰ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਇੱਕ ਪਲ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਸਾਡੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਬਹੁਤ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਅਸੀਂ ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸਿਰਫ਼ ਪੰਜ ਮਿੰਟ ਲਈ ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ ਰੀਲਾਂ ਜਾਂ ਟਿੱਕਟੌਕ ਦੇਖਾਂਗੇ, ਪਰ ਇਹ ਦਿਮਾਗ ਲਈ ਜ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਇਹ ਅਸੀਂ ਨਹੀਂ ਕਹਿ ਰਹੇ, ਸਗੋਂ ਨਿਊਰੋਇਮੇਜ ਨਾਮਕ ਜਰਨਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਇਹ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਬਾਰੇ, ਤਿਆਨਜਿਨ ਨਾਰਮਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਖੋਜੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਕਿਆਂਗ ਵਾਂਗ ਨੇ ਇੱਕ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰੀਲਾਂ ਦੇਖਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਹੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਜੋ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣ ਅਤੇ ਜੂਆ ਖੇਡਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ।
ਰਿਵਾਰਡ ਸਿਸਟਮ ਦੀ ਵਧੀ ਹੋਈ ਗਤੀਵਿਧੀ
ਇਸ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਲਗਾਤਾਰ ਸ਼ਾਰਟ ਵੀਡੀਓ ਦੇਖਣ ਨਾਲ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਰਿਵਾਰਡ ਸਿਸਟਮ (ਉਹੀ ਹਿੱਸਾ ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਮਜ਼ੇਦਾਰ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਹੈ) ਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਵਧਦੀ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, ਭਾਵਨਾਵਾਂ, ਫੋਕਸ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਦੀ ਕਨੈਕਟੀਵਿਟੀ ਵਿਗੜਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਪੈ ਜਾਂਦੀ ਏ ਆਦਤ
ਆਮ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ, ਰੀਲਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਡੋਪਾਮਾਈਨ (ਖੁਸ਼ੀ ਦੇ ਰਸਾਇਣ) ਦੀ ਆਦਤ ਪਾ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੜ੍ਹਨਾ, ਚੰਗਾ ਖਾਣਾ ਖਾਣਾ ਜਾਂ ਦੋਸਤਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਨਾ ਵਰਗੀਆਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੀਆਂ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਫਿੱਕੀਆਂ ਪੈਣ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ। ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਤੇਜ਼, ਨਵੀਂ ਅਤੇ ਨਿਰੰਤਰ ਉਤੇਜਨਾ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ।
ਰੀਲਾਂ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਉਤੇਜਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ?
ਰੀਲਾਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ਰਹੋ। ਹਰ ਸਵਾਈਪ, ਟੈਪ ਅਤੇ ਆਟੋਪਲੇ ਨਾਲ, ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਡੋਪਾਮਾਈਨ ਦਾ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਝਟਕਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਰੀਲਾਂ ਦੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਕੱਟਣ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਸਮੱਗਰੀ ਦੇਖਣ ਦੀ ਆਦਤ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਉਸ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਥਕਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਫੋਕਸ ਕਰਨ, ਸੋਚ-ਸਮਝ ਕੇ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਦਿਮਾਗ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਮਜ਼ੇ ਲੈਣਾ ਭੁੱਲਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਮਾਨ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ETO ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਲਿਆ ਬਿਜਲੀ ਵਿਭਾਗ, ਇਸ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਸੌਂਪੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ
ਪੈਟਰਨ ਸ਼ਰਾਬ ਜਾਂ ਜੂਏ ਦੀ ਆਦਤ ਨਾਲ ਮਿਲਦਾ-ਜੁਲਦਾ
ਖੋਜ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਤਬਦੀਲੀ ਸ਼ਰਾਬ ਜਾਂ ਜੂਏ ਦੀ ਆਦਤ ਦੇ ਪੈਟਰਨ ਦੇ ਵਾਂਗ ਹੈ। ਰੀਲਾਂ ਸਾਡੇ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਪ੍ਰੀਫ੍ਰੰਟਲ ਕਾਰਟੈਕਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਨਤੀਜਾ ਇਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੰਮ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗੱਲਬਾਤ ਵਿੱਚ ਛੋਟੀਆਂ-ਛੋਟੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ। ਕੋਈ ਵੀ ਕੰਮ ਅਚਾਨਕ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ‘ਤੇ ਕਾਬੂ ਘੱਟ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਨੀਂਦ ‘ਤੇ ਪੈਂਦਾ ਏ ਅਸਰ
ਰਾਤ ਨੂੰ ਦੇਰ ਨਾਲ ਰੀਲਾਂ ਦੇਖਣਾ ਵੀ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੈ। ਮੋਬਾਈਲ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਅਤੇ ਵੀਡੀਓ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਆਰਾਮ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਮੇਲਾਟੋਨਿਨ ਹਾਰਮੋਨ ਦੇਰ ਨਾਲ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨੀਂਦ ਵਿੱਚ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਨੀਂਦ ਦੀ ਘਾਟ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਹਿਪੋਕੈਂਪਸ (ਸਿੱਖਣ ਅਤੇ ਯਾਦ ਰੱਖਣ ਦਾ ਹਿੱਸਾ) ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਨਵੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖਣ, ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸੋਚਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਸਵੇਰੇ ਉੱਠਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਡਾ ਦਿਮਾਗ ਸੁਸਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦਿਨ ਭਰ ਥਕਾਵਟ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।
ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰੱਖਣ ਲਈ ਸੁਝਾਅ
- ਐਪ ਵਿੱਚ ਟਾਈਮਰ ਸੈੱਟ ਕਰੋ।
- ਹਰ ਅੱਧੇ ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ ਕੁਝ ਦੇਰ ਲਈ ਫ਼ੋਨ ਤੋਂ ਦੂਰੀ ਬਣਾਈ ਰੱਖੋ।
- ਸੌਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨੂੰ ਸਮਝੋ।
- ਕਸਰਤ ਕਰੋ।
- ਸ਼ੌਕਾਂ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰੋ।
- ਦੋਸਤਾਂ ਨਾਲ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਓ।
ਵੀਡੀਓ ਲਈ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ -:
