ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਖਾਣਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵੱਖ ਵੱਖ ਤੇਲਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਤੇਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਸਰਕਾਰੀ ਰਿਕਾਰਡਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇੱਕ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦਾ ਤੇਲ ਜੋ ਕਿ 130 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿੱਲੋ ਸੀ, ਇਸ ਵੇਲੇ 180 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿੱਲੋ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ 179 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ ਦਾ ਮੂੰਗਫਲੀ ਦਾ ਤੇਲ 200 ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ ਹੈ। ਪ੍ਰਚੂਨ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਕੀਮਤਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹਨ।
ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਤੇਲਾਂ ਦਾ ਘਰੇਲੂ ਉਤਪਾਦਨ ਇਸ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਤੇਲ ਦੀ ਆਪਣੀ ਕੁਲ ਜ਼ਰੂਰਤ ਵਿਚੋਂ ਸਿਰਫ 40% ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਮੰਗ-ਸਪਲਾਈ ਦੇ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ, ਦੇਸ਼ ਦੀ 60% ਤੇਲ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਤੇਲ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਇਸ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਖੁਦ ਇਹ ਗੱਲਾਂ ਇਸ ਸਾਲ ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਕਹੀਆਂ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਵਾਧੇ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਤੇਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿਚ ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਲਈ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਤੇਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਖਪਤਕਾਰ ਮਾਮਲੇ ਵਿਭਾਗ ਛੇ ਕਿਸਮ ਦੇ ਤੇਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਦਾ ਹੈ. ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਮੂੰਗਫਲੀ ਦਾ ਤੇਲ, ਸਰ੍ਹੋਂ ਦਾ ਤੇਲ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਸੋਇਆਬੀਨ ਦਾ ਤੇਲ, ਸੂਰਜਮੁਖੀ ਦਾ ਤੇਲ ਅਤੇ ਪਾਮ ਤੇਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ ਇਕ ਸਾਲ ਵਿਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ 20% ਤੋਂ 60% ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ।
ਹੁਣ ਤੱਕ 49% ਤੱਕ ਤੇਲ ਮਹਿੰਗਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਮੂੰਗਫਲੀ ਦੇ ਤੇਲ ਦੀ ਕੀਮਤ ਜੂਨ 2020 ‘ਚ 179 ਰੁਪਏ ਸੀ। ਪਰ 2021 ਵਿੱਚ 200 ਰੁਪਏ ਹੋ ਗਈ ਰੇਟ ਵਿੱਚ 12% ਤੱਕ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਸਰੋਂ ਦੇ ਤੇਲ ਦੀ ਕੀਮਤ ‘ਚ 2020 ਤੋਂ 2021 ਤੱਕ 37% ਤੱਕ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਸੋਇਆਬੀਨ ਦੇ ਤੇਲ ਦੀ ਤਾਂ ਇਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ 33% ਤੱਕ ਮਹਿੰਗਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉੱਥੇ ਹੀ ਸੂਰਜਮੁਖੀ ਦੇ ਤੇਲ ਦਾ ਭਾਅ 49% ਤੱਕ ਵਧਿਆ ਹੈ। ਬਨਸਪਤੀ ਵਿੱਚ ਵੀ 34% ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਮਈ ਵਿਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਪੰਜ ਤੇਲਾਂ ਦੀ ਔਸਤਨ ਪ੍ਰਚੂਨ ਕੀਮਤਾਂ 11 ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਨ। ਕੋਰੋਨਾ ਯੁੱਗ ਵਿਚ ਰਸੋਈ ਦੇ ਤੇਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧੀਆਂ ਹਨ।
ਵਧਦੀ ਆਮਦਨ ਅਤੇ ਖਾਣ ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਤੇਲ ਦੀ ਖਪਤ ਵੀ ਬਦਲ ਗਈ ਹੈ। ਸਰ੍ਹੋਂ ਦਾ ਤੇਲ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪੇਂਡੂ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸੂਰਜਮੁਖੀ ਅਤੇ ਸੋਇਆਬੀਨ ਦਾ ਤੇਲ ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਵਧੇਰੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿਚ, ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ ਲਗਭਗ 0.37 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਤੇਲ ਦੀ ਖਪਤ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿਚ ਇਹ 0.56 ਕਿਲੋ ਸੀ। ਇਹ 2000 ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ 0.56 ਅਤੇ 0.66 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਤੱਕ ਵਧਿਆ। ਇਹ 2010 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿਚ ਹੋਰ ਵਧ ਕੇ 0.67 ਅਤੇ 0.85 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਹੋ ਗਿਆ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਹਾਲ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਕੋਈ ਡਾਟਾ ਉਪਲਬਧ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਕਿੰਨਾ ਤੇਲ ਖਪਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਪਿਛਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ 19.10 ਕਿਲੋ ਤੋਂ 19.80 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਤੇਲ ਮਿਲਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਾਲ 2015-16 ਵਿੱਚ 234.8 ਲੱਖ ਟਨ ਬਨਸਪਤੀ ਵਰਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜੋ ਸਾਲ 2019- 20 ਵਿੱਚ ਵਧ ਕੇ 259.2 ਲੱਖ ਟਨ ਹੋ ਗਈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਘਰੇਲੂ ਸਪਲਾਈ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਰਹੀ. 2015-16 ਵਿਚ, ਜਿੱਥੇ ਇਹ 86.3 ਲੱਖ ਟਨ ਸੀ, ਇਹ 2019-20 ਵਿਚ ਵਧ ਕੇ 106.5 ਲੱਖ ਟਨ ਹੋ ਗਈ। ਸਾਲ 2019 – 20 ਵਿਚ ਘਰੇਲੂ ਮੰਗ 240 ਲੱਖ ਟਨ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿ 106.5 ਲੱਖ ਟਨ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਯਾਨੀ, ਮੰਗ ਅਤੇ ਸਪਲਾਈ ਵਿਚ 130 ਲੱਖ ਟਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਅੰਤਰ ਸੀ। ਇਸ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ 133.5 ਲੱਖ ਟਨ ਖਾਧ ਤੇਲ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਜੋ ਕੁੱਲ ਮੰਗ ਦੇ 56% ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ।
ਦੇਖੋ ਵੀਡੀਓ : ਮਹਾਮਾਰੀ ਨੇ School Books ਦੀ Market ਵੀ ਕੀਤੀ ਢਹਿ-ਢੇਰੀ, ਸੁਣੋ ਦੁਕਾਨਦਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਧਾਹਾਂ
