leela chitnis death anniversary : ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਉਸ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ ਜੋ ਹਿੰਦੀ ਸਿਨੇਮਾ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਬਲਾਕਬਸਟਰ ਫਿਲਮ ‘ਕੰਗਨ’ ਦੀ ਨਾਇਕਾ ਸੀ। ਹਾਂ, ਅਸੀਂ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ ਲੀਲਾ ਚਿੱਟਨੀਸ ਦੀ। ਲੀਲਾ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿਚ ਨਾਰੀਵਾਦ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਹਮਾਇਤੀ ਵੀ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮਸ਼ਹੂਰ ਅਦਾਕਾਰ ਅਸ਼ੋਕ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਸਨੇ ਲੀਲਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕੁਝ ਕਹੇ ਆਪਣੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਨ ਦਾ ਹੁਨਰ ਸਿੱਖ ਲਿਆ ਸੀ।
ਉਹ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਸੀ ਜਿਸਨੇ 1941 ਵਿਚ ਸਾਬਣ ‘ਲਕਸ’ ਲਈ ਇਕ ਐਡ ਫਿਲਮ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਇਕ ਸਮੇਂ ਕੀਤਾ ਜਦੋਂ ਇਹ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਕਿਸੇ ਪਾਪ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਲੀਲਾ ਚਿੱਟਨੀਸ ਦੀ ਬਰਸੀ ਮੌਕੇ, ਆਓ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕੁਝ ਦਿਲਚਸਪ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸੁਣਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਲੀਲਾ ਚਿੱਟਨੀਸ ਦਾ ਵਿਆਹ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਚਾਰ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮਾਂ ਵੀ ਬਣ ਗਈ ਸੀ ਪਰ ਉਸਦੀ ਜਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਇਕ ਸਮਾਂ ਆਇਆ ਜਦੋਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਗਈ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਮੁਸ਼ਕਲ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨੀ ਪਈ। ਚਲੋ ਉਸਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ‘ਤੇ ਇਕ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੋ …ਪਤੀ ਗਜਾਨਾਨ ਯਸ਼ਵੰਤ ਚਿਤਨੀਸ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਝਗੜਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੰਮਾ ਨਹੀਂ ਚੱਲ ਸਕਿਆ ਅਤੇ ਦੋਵੇਂ ਵੱਖ ਹੋ ਗਏ। ਵਿਛੋੜੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੀਲਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਸਕੂਲ ਦੀ ਅਧਿਆਪਕਾ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।
ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨਾਟਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ ਲੀਲਾ ਦਾ ਸਮਾਂ ਬਦਲਣ ਵਾਲਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸਖਤ ਮਿਹਨਤ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਫਿਲਮ ‘ਸਾਗਰ ਮੂਵੀਏਟੋਨ’ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਧੂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ। ਫਿਰ ਉਸ ਨੂੰ ਉਸੇ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਦੂਜੀ ਫਿਲਮ ‘ਜੈਂਟਲਮੈਨ ਡਾਕੂ’ ਵਿਚ ਅਜਿਹਾ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਉਣਾ ਪਿਆ ਜਿਸ ਵਿਚ ਉਹ ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਪਹਿਰਾਵੇ ਵਿਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀ। ਇਸਦੇ ਬਾਅਦ ਉਸਨੂੰ ਮਾਸਟਰ ਵਿਨਾਇਕ ਦੀ ਫਿਲਮ ਛਾਇਆ (1936) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਉਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ। ਉਸ ਨੂੰ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਗਰੈਜੂਏਟ ਸੁਸਾਇਟੀ ਲੇਡੀ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਵੀ ਮਿਲਿਆ ਸੀ। ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਦੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਲੀਲਾ ਇਸ ਪੜਾਅ ‘ਤੇ ਸੀ ਕਿ ਜਿਸ ਵੀ ਚੀਜ ਨੂੰ ਉਹ ਛੂਹ ਲੈਂਦੀ ਸੋਨੇ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਹੀ ਲੀਲਾ ਨੂੰ ਬੰਬੇ ਟਾਕੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ। ਲੀਲਾ ਦੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਅਤੇ ਕਲਾਤਮਕਤਾ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਹੋ ਕੇ, ਬਾਂਬੇ ਟਾਕੀਜ਼ ਨੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸੁਪਰਸਟਾਰ ਅਸ਼ੋਕ ਕੁਮਾਰ ਨਾਲ ਫਿਲਮ “ਕੰਗਾਨ” ਰਾਹੀਂ ਲੀਲਾ ਨੂੰ ਪਰਦੇ ‘ਤੇ ਲਿਆਂਦਾ। ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਲੀਲਾ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਸੀ।
ਕੰਗਨ ਹਿੰਦੀ ਸਿਨੇਮਾ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਬਲਾਕਬਸਟਰ ਫਿਲਮ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਸ਼ੋਕ ਅਤੇ ਲੀਲਾ ਦੀ ਜੋੜੀ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋਈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੀਲਾ ਨੇ ਅਸ਼ੋਕ ਕੁਮਾਰ ਨਾਲ ਕਈ ਮਹਾਨ ਫਿਲਮਾਂ ਕੀਤੀਆਂ। ਸ਼ਹੀਦ ਫਿਲਮ ਵਿਚ ਲੀਲਾ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਮਾਂ ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਫਿਲਮ ਵਿਚ ਲੀਲਾ ਨੇ ਸੁਪਰਸਟਾਰ ਦਿਲੀਪ ਕੁਮਾਰ ਦੀ ਮਾਂ ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਇਆ ਸੀ। ਲੀਲਾ ਨੇ ਮਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਾਲ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਵੱਖਰੀ ਪਛਾਣ ਬਣਾਈ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਥੇ ਹੋਰ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ ਵੀ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ਦੌਰ ਵਿਚ ਮਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਸੀ, ਲੀਲਾ ਨੇ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਅਦਾਕਾਰੀ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਲੀਲਾ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਭਰੀ ਮਾਂ ਸੀ। ਲੀਲਾ ਨੇ ਰਾਜ ਕਪੂਰ ਦੀ ਫਿਲਮ “ਆਵਾਰਾ” ਅਤੇ ਦਿਲੀਪ ਕੁਮਾਰ ਦੀ ਫਿਲਮ “ਸ਼ਹੀਦ” ਵਿਚ ਮਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵੀ ਨਿਭਾਈ ਸੀ । 1987 ਵਿੱਚ ਆਈ ਫਿਲਮ “ਦਿਲ ਤੁਝਕੋ ਦੀਆ” ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੀਲਾ ਨੇ ਫਿਲਮ ਜਗਤ ਨੂੰ ਅਲਵਿਦਾ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ। ਫਿਲਮੀ ਦੁਨੀਆਂ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਲੀਲਾ ਬੱਤੀਆਂ ਅਤੇ ਕੈਮਰਿਆਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਆਪਣੇ ਵੱਡੇ ਬੇਟੇ ਨਾਲ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਲੱਗੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦਿਨ ਉਸਨੇ ਇਸ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਅਲਵਿਦਾ ਕਿਹਾ।
