In 1947 we used to grow 6 quintals : ਜਲੰਧਰ : ਪੰਜ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਅਜੋਕੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀ ਦੇ ਸਬੂਤ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਵੈਦਿਕ ਕਾਲ ਤੋਂ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਸਿੰਧੂ ਘਾਟੀ ਸੱਭਿਅਤਾ ਅਤੇ ਹੁਣ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਕਣਕ, ਜੌਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰਨ ਦੇ ਸਬੂਤ ਮਿਲਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। 1960 ਤੱਕ, ਕਣਕ, ਜੌਂ, ਬਾਜਰੇ, ਕਪਾਹ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਮੁੱਖ ਫਸਲਾਂ ਸਨ, ਝੋਨਾ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਪਰ 1966 ਦੀ ਹਰੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਨੇ ਝੋਨੇ ਦੇ ਰਕਬੇ ਵਿਚ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਵਾਧਾ ਦਿੱਤਾ ਜੋ ਕਿ 2020 ਵਿਚ 32 ਲੱਖ ਹੈਕਟੇਅਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ। ਰਾਜ ਦਾ ਕਣਕ ਦਾ ਕੁੱਲ ਸੂਬੇ ਦਾ 1960-61 ਵਿੱਚ ਕਮਕ ਉੱਤਪਾਦਨ 3.6 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਸੀ ਜੋ ਕਿ 2020 ਤੱਕ 11 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਪੂਲ ਵਿਚ ਅਸੀਂ ਝੋਨੇ ਅਤੇ ਕਣਕ ਦਾ 50 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਯੋਗਦਾਨ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਰਾਜ ਵਿਚ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ (ਕੁੱਲ ਬਿਜਾਈ ਕੀਤੇ ਖੇਤਰ ਦਾ ਫਸਲੀ ਅਨੁਪਾਤ) 1960-61 ਵਿਚ 126% ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ 2017-18 ਵਿਚ 190% ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਰਿਪੋਰਟ 2012-13 ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ (185%) ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ (181%) ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੈ।
ਪੀਏਯੂ ਦੇ ਵਰਚੁਅਲ ਫਾਰਮਰਜ਼ ਮੇਲੇ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦਿਆਂ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਕੈਪਟਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰਾਜ ਸਮੇਤ ਦੇਸ਼ ਕਦੇ ਪੀ.ਐਲ.-48 ਫੰਡ ਅਧੀਨ ਸੀ। ਇਸ ਫੰਡ ਤਹਿਤ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਕਣਕ ਦੀ ਖਰੀਦ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਮਾੜੀ ਕੁਆਲਟੀ ਦੀ ਕਣਕ ਸਪਲਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਾਲ ਕਣਕ ਦੀ ਕਿਸਮ ਪੀਬੀ -18, ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਤੋਂ ਆਈ ਆਰ -8 ਝੋਨੇ ਦੀ ਬੌਨੀ ਕਿਸਮ ਲਿਆਈ ਗਈ। ਪਹਿਲਾਂ ਇਥੇ ਆਦਮਕੱਦ ਕਣਕ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਕਣਕ ਦੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ’ਤੇ ਆਦਮੀ ਦੇਖਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਕਣਕ ਡਿੱਗ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਜਿਸ ਨਾਲ ਪੈਦਾਵਾਰ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਸੀ।
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੀਏਯੂ ਵਿੱਚ ਮਾਲਿਕਿਊਲਰ ਮਾਰਕਰਸ ਦੇ ਇਸਤੇਮਾਲ ਨਾਲ ਚਾਵਲ, ਕਣਕ, ਮਟਰ, ਮੂੰਗੀ ਅਤੇ ਤੇਲ ਬੀਜ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਨਵੇਂ ਪਲਾਂਟ ਬ੍ਰੀਡਿੰਗ ਟੂਲਜ਼ ਨਾ ਸਿਰਫ ਬ੍ਰੀਡਿੰਗ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨਗੇ ਸਗੋਂ ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਵਿਚ ਵੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨਗੇ ਜੋ ਕਣਕ ਅਤੇ ਝੋਨੇ ਦੀ ਫਸਲ ਚੱਕਰ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਵਿਚ ਮਦਦਗਾਰ ਹੋਣਗੇ। ਝੋਨੇ-ਕਣਕ ਦੀ ਸਿੱਧੀ ਬਿਜਾਈ ਦੋਵਾਂ ਫਸਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸੰਪੂਰਨ ਮਸ਼ੀਨੀਕਰਣ ਲਿਆਈ ਹੈ। ਅਗਲਾ ਕਦਮ ਹੈ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਨੂੰ ਆਟੋਮੈਟਿਕ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਆਈਓਟੀ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਜੁੜਨਾ। ਇਸ ਪ੍ਰਸੰਗ ਵਿੱਚ ਪੀਏਯੂ ਸੰਵੇਦਕ ਅਧਾਰਤ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਐਪਲੀਕੇਟਰਾਂ ਅਤੇ ਡ੍ਰੋਨਾਂ ਦੀ ਸਪਰੇਅ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਅਤੇ ਖੇਤਾਂ ਦੇ ਚਿੱਤਰ-ਅਧਾਰਤ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਤੇ ਖੋਜ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧ ਖੋਜ ਦੁਆਰਾ, ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਧਰਤੀ ਤੇ ਪਾਣੀ, ਧਰਤੀ ਦੀ ਪੌਸ਼ਟਿਕਤਾ ਦਾ ਮੈਪਿੰਗ ਅਤੇ ਅਸਲ ਸਮੇਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਵੀ ਸੰਭਵ ਹੋ ਸਕੇਗੀ। ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਖੇਤੀ ਵਿਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ। ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਹੇਠਲਾ ਰਕਬਾ 30 ਤੋਂ ਵਧਾ ਕੇ 13.5 ਲੱਖ ਹੈਕਟੇਅਰ ਰਹਿਣਾ ਪਏਗਾ।
