ਭਾਰਤ ਵਰਗੇ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਬਾਦੀ ਅਤੇ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਹੈ। ਕੋਰੋਨਾ ਮਹਾਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਰ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇੱਕ ਤਾਜ਼ਾ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਿਕ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 5 ਕਰੋੜ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਈ ਹੈ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਮਾਨੀਟਰਿੰਗ ਇੰਡੀਅਨ ਇਕਾਨਮੀ (CMIE) ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਦਸੰਬਰ 2021 ਤੱਕ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 5.3 ਕਰੋੜ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 1.7 ਕਰੋੜ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਘਰ ਬੈਠੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਲਗਾਤਾਰ ਕੰਮ ਲੱਭਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਹਨ। CMIE ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਲਗਾਤਾਰ ਕੰਮ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਬੈਠੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਅੰਕੜਾ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਹੈ।
ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਿਕ ਕੁੱਲ 5.3 ਕਰੋੜ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 35 ਕਰੋੜ ਲੋਕ ਲਗਾਤਾਰ ਕੰਮ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ 80 ਲੱਖ ਔਰਤਾਂ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਬਾਕੀ 1.7 ਕਰੋੜ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਉਹ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਲੱਭ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰਾਂ ਵਿੱਚ 53 ਫੀਸਦੀ ਯਾਨੀ 90 ਲੱਖ ਔਰਤਾਂ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। CMIE ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦਰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਮਹਾਮਾਰੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੀ ਦਰ 58 ਫੀਸਦੀ ਸੀ, ਜਦਕਿ ਕੋਵਿਡ ਦੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 2020 ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ 55 ਫੀਸਦੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ 43 ਫ਼ੀਸਦੀ ਲੋਕ ਹੀ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਹਾਸਿਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਫ਼ਲ ਰਹੇ ਸੀ। CMIE ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦਰ ਹੋਰ ਵੀ ਘੱਟ ਹੈ। ਸੰਸਥਾ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ 38 ਫ਼ੀਸਦੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਬਾਹਰ ਮਚੀ ਹਫੜਾ-ਦਫੜੀ, ਬੰਦੇ ਨੇ ਖ਼ੁਦ ਨੂੰ ਲਾਈ ਅੱਗ, ਹਸਪਤਾਲ ‘ਚ ਦਾਖ਼ਲ
CMIE ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਬਣਨ ਲਈ ਲਗਭਗ 60 ਫੀਸਦੀ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਪਏਗਾ। ਗਲੋਬਲ ਸਟੈਂਡਰਡ ਹਾਸਿਲ ਕਰਨ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 18.75 ਕਰੋੜ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਉਪਾਅ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਸੰਸਥਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਮੌਕੇ ਉਪਲਬਧ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਮਾਜਿਕ ਸਹਿਯੋਗ ਦੀ ਘਾਟ ਵੀ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਰੁਕਾਵਟ ਹੈ।
ਵੀਡੀਓ ਲਈ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ -: