this time less stubble burnt punjab than last year: ਲੁਧਿਆਣਾ, (ਤਰਸੇਮ ਭਾਰਦਵਾਜ)- ਪੰਜਾਬ ਰਿਮੋਟ ਸੈਂਸਿੰਗ ਸੈਂਟਰ ਦੀ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਨਿਗਰਾਨੀ ਅਨੁਸਾਰ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਇਸ ਸਾਲ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੀਆਂ ਵਧੇਰੇ ਘਟਨਾਵਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਕਈ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਦੁੱਗਣੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਸ ਸਾਲ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਨਾਲੋਂ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਸਟਾਲ ਘੱਟ ਸਾੜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਾਲ ਝੋਨੇ ਦੀ ਪਰਾਲੀ ਹੇਠਲਾ ਰਕਬਾ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਨਾਲੋਂ
5.2 ਫੀਸਦੀ ਘੱਟ ਹੈ। ਪੀਏਯੂ ਦੇ ਵਧੀਕ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਖੋਜ, ਡਾ ਗੁਰਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਟਾਈ ਪੂਰੇ ਜੋਰਾਂ-ਸ਼ੋਰਾਂ ਨਾਲ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। 30 ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ 62.5 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਰਕਬੇ ਦੀ ਕਟਾਈ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਨਾਲੋਂ ਝੋਨੇ ਦੀ ਆਮਦ 32.6 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਅਤੇ ਪਰਮਲ ਅਤੇ ਬਾਸਮਤੀ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿਚ 29.4 ਫੀਸਦੀ ਵਧੀ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਰਿਮੋਟ ਸੈਂਸਿੰਗ ਸੈਂਟਰ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਝੋਨੇ ਦੀ ਪਰਾਲੀ ਦਾ ਰਕਬਾ ਹੁਣ ਤਕ 749.43 ਹਜ਼ਾਰ ਹੈਕਟੇਅਰ ਹੈ, ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਇਹ 790.77 ਹਜ਼ਾਰ ਹੈਕਟੇਅਰ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਛੇਤੀ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਪਰਾਲੀ ਦੇ ਹੇਠਲਾ ਰਕਬਾ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਘੱਟ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਸਾਫ ਹੈ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਨਾਲੋਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਾਲ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਧੀਆ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਇਕ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਾਲ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਕੋਲ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਸਰੋਤ ਹਨ।
ਇਸ ਸਾਲ ਸਟਾਰਚ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਤਕਰੀਬਨ 23500 ਹੋਰ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਜਦੋਂਕਿ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 50815 ਸੀ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, 70 ਫੀਸਦੀ ਰਕਬੇ ਵਿਚ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਦੀ ਖਪਤ ਵਾਲੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਜਿਵੇਂ ਪੀਆਰ 121, ਪੀਆਰ 126 ਅਧੀਨ ਸਹਾਇਤਾ ਮਿਲੇਗੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਪੈਰਾਲੈਕਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਦੀ ਖਪਤ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਟਾਰਚ ਨੂੰ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਨਾਲ ਸੰਭਾਲਣਾ ਸੌਖਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਾਲ 2020 ਵਿੱਚ, ਖੇਤਾਂ ਦੇ ਕੁਝ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਦੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮਾਂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਇਹ ਵੇਖਣਾ ਦਿਲਚਸਪ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਕੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਕਣਕ ਦੀ ਫਸਲ ਦੇ ਝਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਪੀਏਯੂ ਦੇ ਤਜ਼ਰਬੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਨਾ ਸਿਰਫ ਰੁੱਖ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ, ਬਲਕਿ ਖਾਦ ਦੀ ਖਪਤ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।ਇਹ ਰੁਝਾਨ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਝੋਨੇ ਦੀ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਲਈ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨੂੰ ਅਪਨਾਉਣ ਦਾ ਇਕ ਵੱਡਾ ਸਾਧਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।
