ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਰਾਏ ਜੀ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਫੇਰੀ ਦੌਰਾਨ ਮਾਲਵਾ ਖੇਤਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚੇ। ਇੱਥੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਤੁਹਾਡਾ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਿੱਚ ਪਾਕੇ ਆਪਣੇ ਨੂੰ ਧੰਨ ਮੰਨਣੇ ਲੱਗੇ। ਇੱਥੇ ਦਾ ਇੱਕ ਨਿਵਾਸੀ ਰੂਪਚੰਦ ਜੋ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਦੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹੇ ਚੌਥੇ ਅਤੇ ਆਖਰੀ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਵੀਰਗਤੀ ਪਾਈ ਸੀ, ਆਪਣੇ ਪਿੱਛੇ ਦੋ ਬੱਚੇ ਛੱਡ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਹੁਣ ਬਹੁਤ ਹੀ ਤਰਸਯੋਗ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਸਨ ਤੇ ਗਰੀਬੀ ਦਾ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਚਾਚਾ ਚੌਧਰੀ ਕਾਲ਼ਾ ਆਪਣੇ ਭਤੀਜਿਆਂ ਫੁਲ ਤੇ ਸੰਦਲੀ ਦੀ ਇਸ ਦੁਰਦਸ਼ਾ ਵਲੋਂ ਦੁਖੀ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਕਾਲੇ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਹਰਿਰਾਏ ਜੀ ਦੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਪਧਾਰਣ ਦਾ ਸਮਾਚਾਰ ਮਿਲਿਆ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜੇਕਰ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਹਾਲਤ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਜ਼ਰੂਰ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਣਗੇ। ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਆਪਣੇ ਭਤੀਜਿਆਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਸਮਝਾ-ਬੁਝਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਗੁਰੂ ਹਰਿਰਾਏ ਜੀ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਜਾ ਮੌਜੂਦ ਹੋਇਆ।
ਗੁਰੂ ਹਰਿਰਾਏ ਜੀ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀਵਾਨ ਸਜਾ ਕੇ ਸੰਗਤਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਸੁਣ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਮਾਧਾਨ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਤਾਂ ਚੌਧਰੀ ਕਾਲੇ ਦੇ ਸਿਖਾਏ ਉਸ ਦੇ ਭਤੀਜਿਆਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਅੱਗੇ ਸਿਰ ਝੁਕਾ ਕੇ ਆਪਣਾ ਢਿੱਡ ਵਜਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਸ ਕਰਤਬ ਤੋਂ ਗੁਰੂ ਹਰਿ ਰਾਏ ਜੀ ਮੁਸਕੁਰਾ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿੱਚ ਪਿਆਰ ਉਭਰ ਪਿਆ।
ਗੁਰੂ ਨੇ ਚੌਧਰੀ ਕਾਲੇ ਦੇ ਵੱਲ ਸੰਕੇਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਪੁੱਛਿਆ: “ਚੌਧਰੀ, ਇਹ ਬੱਚੇ ਕੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।” ਤਾਂ ਚੌਧਰੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਹਜੂਰ ! ਬੱਚੇ ਭੁੱਖੇ ਹਨ। ਗਰੂ ਜੀ ਮੁਸਕੁਰਾ ਕਰ ਕੇ ਬੋਲੇ ‘ਇਹ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਅਨੋਖਾ ਅੰਦਾਜ ਹੈ, ਆਪਣੀ ਗੱਲ ਕਹਿਣ ਦਾ? ਕੌਣ ਹਨ ਇਹ?’‘ ਚੌਧਰੀ ਬੋਲਿਆ ਹਜ਼ੂਰ! ਇਹ ਮੇਰੇ ਭਰਾ ਰੂਪਚੰਦ ਦੇ ਬੇਟੇ ਹਨ, ਜੋ ਸ਼ਾਹੀ ਫੌਜ ਨਾਲ ਜੂਝਦੇ ਹੋਏ ਵੀਰਗਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਸਨ।’ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਹੈਰਾਨੀ ਨਾਲ ਕਿਹਾ ‘ਸਾਡੇ ਜੋਧਿਆਂ ਦੇ ਪੁੱਤ ਅਤੇ ਭੁੱਖੇ ? ’ਰਹਿਮ ਦੇ ਸਾਗਰ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿੱਚ ਪਿਆਰ ਉਭਰ ਪਿਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨੇੜੇ ਬੁਲਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਹਮਦਰਦੀ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਅਸੀਸ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਤੁਸੀ ਭੁੱਖੇ ਨਹੀਂ ਰਹੋਗੇ।
ਤੁਸੀਂ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਸੰਤਾਨਾਂ ਇਸ ਖੇਤਰ ਦੇ ਰਾਜੇ ਬਣਨਗੀਆਂ। ਜਦੋਂ ਚੌਧਰੀ ਕਾਲ਼ਾ ਇਹ ਖੁਸ਼ਖਬਰੀ ਲੈ ਕੇ ਘਰ ਪਰਤਿਆ ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਭਤੀਜੀਆਂ ਦੀ ਤਾਂ ਕਿਸਮਤ ਬਦਲ ਲਈ ਪਰ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਕੁਝ ਸੋਚਿਆ ਹੈ? ਹੁਣ ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਭਰਾਂ ਦੇ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦੇ ਮੁਥਾਜ ਹੋਣਗੇ। ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਵੀ ਗੁਰੂ ਜੀ ਕੋਲੋਂ ਕੋਈ ਅਜਿਹੀ ਅਸੀਸ ਮੰਗੋ ਕਿ ਉਹ ਵੀ ਸੁਖਸਾਂਦ ਨਾਲ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕਰਨ।
ਇਸ ’ਤੇ ਚੌਧਰੀ ਕਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਸੰਤਾਨਾਂ ਲਈ ਤਾਂ ਕੁਝ ਮੰਗਿਆ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਮੈਂ ਫਿਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਕੋਲ ਜਾਵਾਂਗਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹਿਰਦਾ ਬਹੁਤ ਵਿਸ਼ਾਲ ਹੈ। ਉਹ ਸਾਡੀ ਔਲਾਦ ਦੀ ਕਿਸਮਤ ਵੀ ਬਦਲ ਦੇਣਗੇ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਪਤਨੀ ਦੇ ਕਹਿਣ ’ਤੇ ਚੌਧਰੀ ਕਾਲੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਗੁਰੂਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋਇਆ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਚੌਧਰੀ ਕਾਲੇ ਨੂੰ ਵੇਖਕੇ ਬੋਲੇ ਆਓ ਚੌਧਰੀ ! ਹੁਣ ਕਿਵੇਂ ਆਉਣਾ ਹੋਇਆ? ਗੁਰੂ ਜੀ! ਚੌਧਰੀ ਹੱਥ ਜੋੜ ਕੇ ਅਤੇ ਸਿਰ ਝੁਕਾ ਕੇ ਬੋਲਿਆ: ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੇ ਭਤੀਜਿਆਂ ਦੀ ਕਿਸਮਤ ਰੇਖਾ ਤਾਂ ਬਦਲ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਕੁਝ ਅਜਿਹਾ ਕਰੋ ਕਿ ਮੇਰੀ ਔਲਾਦ ਦੀ ਕਿਸਮਤ ਵੀ ਪ੍ਰਬਲ ਹੋ ਜਾਵੇ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਦੂਜਾ ਕਾਹੇ ਸਿਮਰੀਐ ਜੰਮੈ ਤੇ ਮਰਿ ਜਾਇ ॥ ਏਕੋ ਸਿਮਰਿਏ ਨਾਨਕਾ ਜੋ ਜਲਿ ਥਲਿ ਰਹਿਆ ਸਮਾਇ ॥
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਅੱਛਾ ਠੀਕ ਹੈ। ਤੁਹਾਡੀ ਔਲਾਦ ਵੀ ਜਸਵਾਨ ਹੋਵੇਂਗੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬਾਈ ਪਿੰਡ ਹੋਣਗੇ ਅਤੇ ਉਹ ਆਤਮਨਿਰਭਰ ਹੋਣਗੇ। ਕਿਸੇ ਦਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਾਲਾ ਨਹੀਂ ਭਰਨਾ ਪਵੇਗਾ। ਚੌਧਰੀ ਕਾਲ਼ਾ ਖੁਸ਼ੀ-ਖੁਸ਼ੀ ਘਰ ਪਰਤ ਗਿਆ। ਸਮਾਂ ਪਾ ਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਸੱਚ ਸਿਧ ਹੋਏ। ਫੂਲਕੀਆਂ ਰਿਆਸਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਭਰਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖੀ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਆਪਣਾ ਯੋਗਦਾਨ ਦਿੱਤਾ। ਪਟਿਆਲਾ, ਨਾਭਾ ਅਤੇ ਜਿੰਦ ਫੁਲਕੀਆਂ ਰਿਆਸਤਾਂ ਅਖਵਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਇਹ ਬਾਲਕ ਫੁਲ ਦੀ ਸੰਤਾਨਾਂ ਸਨ।
