ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਉਸ ਸਮੇਂ ਹਾਂਸੀ ਪੁਰਾਣਾ ਸ਼ਹਿਰ ਸੀ। ਹਾਂਸੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਮੀਰ ਬਸ਼ੀਰ ਅਹਿਮਦ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ, ਰਾਜ ਪਲਟਣ ਦੇ ਕਾਰਣ ਉਹ ਹਿੰਦੂ ਤੋਂ ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਉਸਦਾ ਵਿਗੜਿਆ ਸੁਭਾਅ ਨਹੀ ਬਦਲਿਆ। ਉਹ ਅਹੰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਕਾਮੀ ਸੀ। ਉਸਨੂੰ ਮਹੱਲ ਅਤੇ ਘਰ–ਜਾਇਦਾਦ ਦਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਹੰਕਾਰ ਸੀ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਨੀਚਤਾ ਦੀ ਹੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ।
ਉਹ ਇੱਕ ਗਰੀਬ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਕੰਨਿਆ ਨੂੰ ਚੁੱਕ ਕੇ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਆਪਣੇ ਮਹੱਲ ਵਿੱਚ ਲੈ ਆਇਆ। ਉਸਦੇ ਗਰੀਬ ਮਾਪੇ ਫਰੀਦ ਜੀ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਦੁਹਾਈ ਲੈ ਕੇ ਪਹੁੰਚੇ ਅਤੇ ਫਰਿਆਦ ਕੀਤੀ। ਫਰੀਦ ਜੀ ਨੇ ਮਾਲਾ ਫੇਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ: ਬੱਚੋ! “ਤੁਹਾਡੀ ਧੀ ਸ਼ੁੱਧ “(ਪਾਕਦਾਮਨ)” ਰਹੇਗੀ, ਆ ਜਾਵੇਗੀ। ਅਹੰਕਾਰੀ ਦਾ ਅੰਹਕਾਰ ਇਸ ਬਹਾਨੇ ਹੀ ਈਸ਼ਵਰ (ਵਾਹਿਗੁਰੂ) ਨੇ ਸ਼ਾਇਦ ਦੂਰ ਕਰਣਾ ਹੋਵੇ।” ਉੱਧਰ ਬਸ਼ੀਰ ਅਹਿਮਦ ਜਦੋਂ ਕੰਨਿਆ ਦੇ ਕੋਲ ਜਾਕੇ ਉਸਨੂੰ ਲਲਚਾਈ ਨਜਰਾਂ ਵਲੋਂ ਦੇਖਣ ਲਗਾ ਤਾਂ ਅਚਾਨਕ ਉਸਦੇ ਢਿੱਡ (ਪੇਟ) ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਦਰਦ ਉੱਠਿਆ।
ਦਰਦ ਇੰਨਾ ਸੀ ਕਿ ਇੱਕ ਜਗ੍ਹਾ ਉੱਤੇ ਇੱਕਠਾ ਹੋ ਕੇ ਲੋਟਪੋਟ ਹੋਣ ਲਗਾ। ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਅਤੇ ਤਿੰਨਾਂ ਪਤਨੀਆਂ ਨੂੰ ਚਿੰਤਾ ਹੋਣ ਲੱਗੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਹਕੀਮ ਨੂੰ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ ਪਰ ਉਹ ਗੁਆਂਢ ਦੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਗਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਅਖੀਰ ਬਸ਼ੀਰ ਨੂੰ ਬਿਸਤਰੇ ਸਮੇਤ ਚੁੱਕ ਕੇ ਫਰੀਦ ਜੀ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਲਿਆਇਆ ਗਿਆ। ਬਸ਼ੀਰ ਨੂੰ ਬਿਸਤਰਾ ਸਮੇਤ ਵੇਖਕੇ ਫਰੀਦ ਜੀ ਨੇ ਇਹ ਵਚਨ ਉਚਾਰੇ:
ਫਰੀਦਾ ਗਰਬੁ ਜਿਨ੍ਹਾ ਵਡਿਆਈਆ ਧਨਿ ਜੋਬਨਿ ਆਗਾਹ ॥
ਖਾਲੀ ਚਲੇ ਧਣੀ ਸਿਉ ਟਿਬੇ ਜਿਉ ਮੀਹਾਹੁ ॥੧੦੫॥ ਅੰਗ 1383
ਮਤਲਬ– ਅਹੰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਜਵਾਨੀ ਉੱਤੇ ਹੰਕਾਰ ਕਰਣ ਵਾਲੇ ਪੁਰਖ ਇੰਜ ਹੀ ਜਗਤ (ਸੰਸਾਰ) ਵਲੋਂ ਖਾਲੀ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਬਹੁਤ ਵਰਖਾ ਹੋਣ ਉੱਤੇ ਵੀ ਉੱਚੇ ਟੋਏ (ਅਸਥਾਨ) ਖਾਲੀ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਬਸ਼ੀਰ ਦੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ: ਫਰੀਦ ਜੀ ! ਇਹ ਦਰਦ ਵਲੋਂ ਤੜਫ਼ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰੋ। ਇਸਨੂੰ ਕੋਈ ਦਵਾਈ ਦਿਓ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਦਰਦ ਵਲੋਂ ਮੁਕਤੀ ਮਿਲ ਸਕੇ।
ਫਰੀਦ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਸੁਣੋਂ! ਜਿਸ “ਕੰਨਿਆ” ਦੀ ਦਰਦ ਭਰੀ ਪੁਕਾਰ ਕਰਕੇ ਇਹ ਦਰਦ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਉਸਨੂੰ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਮਹਿਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕੈਦ ਕਰ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਮੰਦੇ ਕਾਰਜ ਕਰਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਇੰਜ ਹੀ ਪੀੜਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਲੈ ਜਾਓ ਅਤੇ ਕੰਨਿਆ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰੋ। ਫਰੀਦ ਜੀ ਨੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਹ ਸ਼ਲੋਕ ਉਚਾਰਣ ਕੀਤਾ:
ਫਰੀਦਾ ਵੇਖੁ ਕਪਾਹੈ ਜਿ ਥੀਆ ਜਿ ਸਿਰਿ ਥੀਆ ਤਿਲਾਹ ॥ ਕਮਾਦੈ ਅਰੁ ਕਾਗਦੈ ਕੁੰਨੇ ਕੋਇਲਿਆਹ ॥
ਮੰਦੇ ਅਮਲ ਕਰੇਦਿਆ ਏਹ ਸਜਾਇ ਤਿਨਾਹ ॥੪੯॥ ਅੰਗ 1380
ਮਤਲਬ– ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਪਾਸ ਦੇ ਵੜੇਵੇਂ ਵਿੱਚੋਂ ਰੂਈ ਕੱਢਣ ਲਈ ਉਸਨੂੰ ਵੇਲਣ ਨਾਲ ਵੇਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤੀਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਤੇਲ ਕੱਢਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂਨੂੰ ਕੋਲੂ ਵਿੱਚ ਪੀੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਚੁਲਹੇ ਵਿੱਚ ਕੋਲਾ ਜਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਉਹ ਇਸਤਰੀ ਪੁਰਖ ਜੋ ਕੁਕਰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰੂਹਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਅਜਿਹੀ ਸਜ਼ਾ ਮਿਲੇਗੀ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਕਾਰੀਡੋਰ ਅਜੇ ਤੱਕ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ? ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਦਿੱਤਾ ਜਵਾਬ
ਬਸ਼ੀਰ ਨੂੰ ਵਾਪਿਸ ਮਹਿਲਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਆਇਆ ਗਿਆ ਤੇ ਉਸ ਨੇ ਉਸ ਕੰਨਿਆ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਕੰਨਿਆ ਫਰੀਦ ਜੀ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚੀ ਤਾਂ ਬਸ਼ੀਰ ਅਹਿਮਦ ਦਾ ਦਰਦ ਅਚਾਨਕ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸਦਾ ਜੀਵਨ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਦਲ ਗਿਆ। ਉਹ ਫ਼ਕੀਰੀ ਸੁਭਾਅ ਵਾਲਾ ਬਣ ਗਿਆ।
