Guru Har Krishan Sahib : ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਰਾਏ ਜੀ ਦੇ ਜੋਤੀ ਜੋਤ ਸਮਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਅੱਠਵੇਂ ਗੁਰੂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਕਿਸ਼ਨ ਜੀ ਗੱਦੀ ‘ਤੇ ਬੈਠੇ। ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਉਸ ਸਮੇਂ ਕੇਵਲ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੇ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਹਰਿਕਿਸ਼ਨ ਜੀ ਭਲੇ ਹੀ ਸਾਂਸਾਰਿਕ ਨਜ਼ਰ ਵਲੋਂ ਹੁਣੇ ਬਾਲਕ ਸਨ ਪਰ “ਆਤਮਿਕ” ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉਹ ਪੂਰਣ ਸਨ, ਅਤ: ਅਨੇਕ ਸੇਵਾਦਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਨਿਯੁਕਤ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਮਾਤਾ ਕਿਸ਼ਨਕੌਰ ਜੀ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੋਲ ਰਹਿਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਵਿੱਚ ਤਤਪਰ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹਾਜਰੀ ਦਾ ਕੁੱਝ ਅਜਿਹਾ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੀ ਕਿ ਸਾਰਾ ਕੁੱਝ ਬਹੁਤ ਸੋਹਣੇ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਸੰਚਾਲਿਤ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਕਿਸ਼ਨ ਜੀ ਦੀ ਵਡਿਆਈ ਛੇਤੀ ਹੀ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਫੈਲ ਗਈ। ਦੂਰ-ਦਰਾਡੇ ਤੋਂ ਸੰਗਤ ਬਾਲ ਗੁਰੂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਉਭਰ ਪਈ। ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਗੁਰੂ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ ਮੁਰਾਦਾਂ ਪੂਰੀਆ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਸ ਦੇ ਗੁਣ ਗਾਇਨ ਪਿੰਡ–ਪਿੰਡ, ਨਗਰ–ਨਗਰ ਹੋਣ ਲੱਗੇ। ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰ ਅਸਾਧਿਅ ਰੋਗੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਆਸ ਲੈ ਕੇ ਦੂਰੋਂ ਦੂਰੋਂ ਪਹੁੰਚਦੇ।
ਇੱਕ ਦਿਨ ਕੁੱਝ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਿਖਾਏ ਗਏ ਕੁਸ਼ਠ ਰੋਗੀ ਨੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਪਾਲਕੀ ਦੇ ਅੱਗੇ ਲੇਟ ਕੇ ਉੱਚੇ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਚਰਣਾਂ ਵਿੱਚ ਅਰਦਾਸ ਕੀਤੀ: ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ! ਮੈਨੂੰ ਕੁਸ਼ਠ ਰੋਗ ਵਲੋਂ ਅਜ਼ਾਦ ਕਰੋ। ਉਸ ਦਾ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੋਣਾ-ਕੁਰਲਾਉਣਾ ਦੇਖ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਹਿਰਦਾ ਤਰਸ ਨਾਲ ਭਰ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸੇ ਉਸੀ ਸਮੇਂ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਦਾ ਰੁਮਾਲ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਵਚਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਸ ਰੁਮਾਲ ਨੂੰ ਜਿੱਥੇ-ਜਿੱਥੇ ਕੁਸ਼ਠ ਰੋਗ ਹੈ, ਫੇਰੋ ਤੁਸੀਂ ਅਰੋਗ ਹੋ ਜਾਓਗੇ। ਉਸ ਕੁਸ਼ਠ ਰੋਗੀ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਤੋਂ ਰੁਮਾਲ ਲੈ ਕੇ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ‘ਤੇ ਫੇਰਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਫਿਰ ਕੀ ਸੀ ਉਹ ਜਿਥੇ-ਜਿਥੇ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ‘ਤੇ ਰੁਮਾਲ ਫੇਰਦਾ ਉਸ ਦਾ ਕੁਸ਼ਠ ਰੋਗ ਦੂਰ ਹੁੰਦਾ ਜਾਂਦਾ ਤੇ ਉਹ ਬਿਲਕੁਲ ਤੰਦਰੁਸਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਗੁਰੂ ਹਰਿਕਿਸ਼ਨ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗ ਗਿਆ।
