Samrat Jahangir question : ਜਦੋਂ ਵਜੀਰਚੰਦ ਅਤੇ ਕਿੰਚਾ ਬੋਗ ਸਮਰਾਟ ਜਹਾਂਗੀਰ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਲੈ ਕੇ ਸ਼੍ਰੀ ਅਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਪੁੱਜੇ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹਾਰਦਿਕ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਮਾਤਾ ਗੰਗਾ ਜੀ ਨੂੰ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇ ਸੱਦੇ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ‘ਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਪ੍ਰਗਟਾਇਆ। ਇਸ ਗੰਭੀਰ ਵਿਸ਼ਾ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਸਭਾ ਬੁਲਾਈ ਗਈ। ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਂ ਨੇ ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਭਰੋਸਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਸਮਰਾਟ ਦੀ ਨੀਅਤ ‘ਤੇ ਸ਼ੱਕ ਨਾ ਕਰਨ, ਉਹ ਤਾਂ ਸਿਰਫ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀਆਂ ਫੌਜੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਲੋਂ ਤਸੱਲੀ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਿਤੇ ਬਗਾਵਤ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਹੋ ਰਹੀ। ਜੇਕਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਕਰਣ ਵਿੱਚ ਸਮਰਥ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਉਹ ਤੁਹਾਡਾ ਮਿੱਤਰ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ। ਮਾਤਾ ਗੰਗਾ ਜੀ ਪਿਛਲੇ ਕੌੜੇ ਤਜਰਬੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਡਰੇ ਹੋਏ ਸਨ ਕਿਉਂਕਿ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਨੂੰ ਲਾਹੌਰ ਸੱਦਣ ਉੱਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਵਾਰ ਉਹ ਕੋਈ ਖ਼ਤਰਾ ਮੋਲ ਨਹੀ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਸਮਰਾਟ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵਿਚੋਲੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਘਰ ਦਾ ਸੇਵਕ ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਨ ਸੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਾਨ ਰੱਖਣਾ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ।
ਇਸ ਲਈ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਫ਼ੈਸਲਾ ਲਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਗੁਰੂ ਜੀ ਜਹਾਂਗੀਰ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ ਸਮਰਾਟ ਦਾ ਭੁਲੇਖਾ ਦੂਰ ਕਰਨ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਪ੍ਰਸਥਾਨ ਕਰਨ ਵਲੋਂ ਪੂਰਵ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਮਰਿਆਦਾ ਆਦਿ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਲਈ ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਜੀ ਅਤੇ ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਜੀ ਨੂੰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਫੌਜੀ ਟੁਕੜੀ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਹੌਲੀ–ਹੌਲੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ਤੈਅ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਦਿੱਲੀ ਪਹੁੰਚ ਗਏ। ਵਜੀਰਖਾਨ ਅਤੇ ਕਿੰਚਾ ਬੇਗ ਨੇ ਸਮਰਾਟ ਜਹਾਂਗੀਰ ਨੂੰ ਸੂਚਨਾ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੂੰ ਅਸੀ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਲਿਆਉਣ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਹੋਏ ਹਾਂ। ਇਸ ਉੱਤੇ ਸਮਰਾਟ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂਨੂੰ ਹਰ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ ਸੁਖ–ਸਹੂਲਤਾਂ ਉਪਲੱਬਧ ਕਰਾਈਆਂ ਜਾਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਾਡੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਦਾ ਸਮਾਂ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਦਿੱਲੀ ਦੀਆਂ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਗੁਰੂ ਜੀ ਇੱਥੇ ਪਧਾਰੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਦਾ ਤਾਂਤਾ ਲੱਗ ਗਿਆ। ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇ ਕੁੱਝ ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਮਰਾਟ ਨੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਕਿਲੇ ਵਿੱਚ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਵਲੋਂ ਭੇਂਟ ਕਰਣ ਪੁੱਜੇ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਜਹਾਂਗੀਰ ਨੇ ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਬਰਾਬਰ ਇੱਕ ਆਸਨ ਉੱਤੇ ਵਿਰਾਜਮਾਨ ਹੋਣ ਲਈ ਕਿਹਾ।
ਜਹਾਂਗੀਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਰੂਪ ਰੇਖਾ ਵਲੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਇਆ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਉਮਰ ਸਿਰਫ 15 ਜਾਂ 17 ਸਾਲ ਦੀ ਸੀ। ਰਸਮੀ ਗੱਲ ਬਾਤ ਦੇ ਬਾਅਦ ਸਮਰਾਟ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਉਣ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਵਲੋਂ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਗੁਰੂ ਜੀ ਇਸ ਮੁਲਕ ਵਿੱਚ ਦੋ ਮਜ਼੍ਹਬ ਹਨ, ਹਿੰਦੂ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨ। ਤੁਸੀ ਦੱਸੋ ਕਿ ਕਿਹੜਾ ਮਜ਼੍ਹਬ ਚੰਗਾ ਹੈ ? ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹੀ ਮਤਾਵਲੰਬੀ ਚੰਗੇ ਹਨ ਜੋ ਸ਼ੁਭ ਕਰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅੱਲ੍ਹਾ ਦੇ ਖੌਫ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸੰਖਿਪਤ ਜਵਾਬ ਸੁਣਕੇ ਸਮਰਾਟ ਨੂੰ ਤਸੱਲੀ ਹੋ ਗਈ। ਸਮਰਾਟ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨਾਲ ਕਈ ਮਜ਼ਮੂਨਾਂ ਉੱਤੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਜਦੋਂ ਉਸਦੀ ਤਸੱਲੀ ਹੋ ਗਈ ਕਿ ਉਹ ਵਾਸਤਵ ਵਿੱਚ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਵਾਰਿਸ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਅੰਦਰ ਵਲੋਂ ਕਿਸੇ ਉੱਚੇ ਆਦਰਸ਼ ਦੇ ਸਵਾਮੀ ਹਨ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਭੇਂਟ ਦਿੱਤੀ। ਜਿਸਨੂੰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਵਲੋਂ ਵਿਦਾ ਲੇਕੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ਿਵਰ ਵਿੱਚ ਪਰਤ ਆਏ।
