ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਸਾਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਅਜੀਬ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅਕਸਰ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ। ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਕਦੇ-ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਜਾਂ ਸਤ੍ਹਾ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ‘ਤੇ ਹਲਕਾ ਜਿਹਾ ਕਰੰਟ ਵਰਗਾ ਝਟਕਾ ਕਿਉਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਪਿੱਛੇ ਅਸਲ ਕਾਰਨ ਜਾਣਦੇ ਹੋ? ਜੇ ਨਹੀਂ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਲੁਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਬਹੁਤ ਦਿਲਚਸਪ ਹੈ।
ਸਟੈਟਿਕ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਸ਼ਾਕ ਕੀ ਹੈ?
ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਦੇ ਹੈਂਡਲ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਵੇਲੇ, ਉੱਨੀ ਸਵੈਟਰ ਪਹਿਨਦੇ ਜਾਂ ਲਾਹੁਣ ਵੇਲੇ, ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਵੇਲੇ ਅਚਾਨਕ ਕਰੰਟ ਦੇ ਝਟਕੇ ਨੂੰ ਸਟੈਟਿਕ ਇਲੈਕਟ੍ਰੀਸਿਟੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਬਣਨ ਵਾਲੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਚਾਰਜ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਧੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ, ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਕੱਪੜੇ ਲਗਾਤਾਰ ਹਵਾ ਦੇ ਦੇ ਨਾਲ ਰਗੜ ਖਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਰਗੜ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਯਾਨੀ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਸਟੈਟਿਕ ਚਾਰਜਬਣ ਜਾਂਦ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਵਿਅਕਤੀ ਕਿਸੇ ਅਜਿਹੇ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਛੂਹੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਪਾਜੀਟਿਵ ਚਾਰਜ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਇੱਕ ਥਾਂ ਤੋਂ ਦੂਜੀ ਥਾਂ ਦੌੜਦੇ ਹਨ। ਇਸੇ ਤੇਜ ਹਲਚਲ ਕਰਕੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਝਟਕਾ ਜਿਹਾ ਲੱਗਦ ਹੈ ਤੇ ਕਦੇ-ਕਦੇ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਚੰਗਿਆੜੀ ਯਾਨੀ ਸਪਾਰਕ ਵੀ ਦਿਸਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਟੈਟਿਕ ਇਲੈਕਟ੍ਰੀਸਿਟੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦ ਹੈ।
ਸਾਡੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਕਣਾਂ ਤੋਂ ਬਣੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਐਟਮ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰੇਕ ਐਟਮ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ: ਇਲੈਕਟ੍ਰੌਨ, ਪ੍ਰੋਟੋਨ ਅਤੇ ਨਿਊਟ੍ਰੋਨ। ਇਹਨਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਕਣਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਨੈਗੇਟਿਵ (-) ਚਾਰਜ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪ੍ਰੋਟੋਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਜੀਟਿਵ (+) ਚਾਰਜ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਨਿਊਟ੍ਰੋਨ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਿਊਟ੍ਰਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਐਟਮ ਵਿੱਚ ਇਲੈਕਟ੍ਰੌਨਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਟੋਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਬਰਾਬਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਆਮ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜਦੋਂ ਇਲੈਕਟ੍ਰੌਨਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਿਣਤੀ ਇਕੱਠੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਚੀਜ ਵਿਚ ਨੈਗੇਟਿਵ ਚਾਰਜ ਬਣ ਜਾਂਦ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਇਹ ਨੈਗੇਟਿਵ ਚਾਰਜ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਚੀਜ ਜਾਂ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਪਾਜੀਟਿਵ ਇਲੈਕਟ੍ਰੌਨਾਂ ਵੱਲ ਅਟ੍ਰੈਕਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਛੂਹਣ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਝਟਕਾ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇਲੈਕਟ੍ਰੌਨਾਂ ਦੀ ਤੇਜ਼ ਗਤੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ‘ਕਲਾਕਾਰ ਦੇ ਮਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਸੀਦੇ ਪੜ੍ਹਦੇ ਨੇ…’, ਦਿਲਜੀਤ ਦੋਸਾਂਝ ਦਾ ਝਲਕਿਆ ਦਰਦ
ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਟੈਟਿਕ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਸ਼ਾਕ ਵਧੇਰੇ ਆਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਖੁਸ਼ਕ ਮੌਸਮ ਵਿਚ ਅਕਸਰ ਵਧੇਰੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਚਾਰਜ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਨਮੀ ਨੈਗੇਟਿਵ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਚਾਰਜ ਇਲੈਕਟ੍ਰੌਨਾਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਘੱਟ ਕਰਟ ਮਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਕਰੰਟ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ
ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਕਰੰਟ ਇੱਕ ਕੁਦਰਤੀ, ਹਲਕੀ-ਫੁਲਕੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ, ਇਹ ਸਿਹਤ ਲਈ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇਸ ਕਰੰਟ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਸਰੀਰ ਦੀ ਨਮੀ ਬਣਾਈ ਰੱਖੋ, ਸੂਤੀ ਕੱਪੜੇ ਪਾਓ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ‘ਤੇ ਮਾਇਸਚਰਾਈਜ਼ਰ ਲਗਾ ਕੇ ਰੱਖੋ। ਨਾਲ ਹੀ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਛੂਹਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸੇ ਕੰਧ ਜਾਂ ਲੋਹੇ ਦੀ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਛੂਹ ਕੇ ਸਾਰਾ ਚਾਰਜ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕੱਢ ਦਿਓ।
ਵੀਡੀਓ ਲਈ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ -:
