1965 ਦੀ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿ ਜੰਗ ਨੂੰ ਭਾਵੇਂ 45 ਸਾਲ ਬੀਤ ਗਏ ਹਨ, ਫ਼ਾਜ਼ਿਲਕਾ ਦੇ ਲੋਕ ਇਸ ਲੜਾਈ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਯਾਦ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਹਾਦਰ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੇ ਉਸ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਧੱਕ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ ਨੂੰ ਸਖਤ ਟੱਕਰ ਦੇ ਕੇ ਫੜ ਲਿਆ ਸੀ। ਸ਼ਹਾਦਤ ਦਾ ਜਾਮ ਪੀਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ। ਯੁੱਧ 3 ਸਤੰਬਰ, 1965 ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। 20 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ, ਇਸ ਦਿਨ ਯਾਨੀ 23 ਸਤੰਬਰ 1965 ਨੂੰ ਜੰਗਬੰਦੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਭਿਆਨਕ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਰਾ ਕੇ ਜੇਤੂ ਰਹੀ ਸੀ।
3 ਸਤੰਬਰ 1965 ਦੀ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਨੇ ਹਵਾਈ ਹਮਲੇ ਕੀਤੇ। ਰਾਤ ਨੂੰ, ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਲੇਮਾਨਕੀ-ਸਾਦਕੀ ਚੌਕੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਚੌਕੀਆਂ ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ। ਸਰਹੱਦੀ ਪਿੰਡਾਂ ਖਾਨਪੁਰ ਅਤੇ ਚੰਨਣਵਾਲਾ ‘ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਥਾਵਾਂ’ ਤੇ ਚਲੇ ਗਏ ਸਨ। ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫ਼ੌਜ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਢਾਹ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਮਾਨ ਲੈ ਗਏ, ਇੱਟਾਂ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਦਰਖਤ ਵੀ ਕੱਟੇ ਗਏ। ਬਾਰਡਰ ਏਰੀਆ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਫਰੰਟ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਐਲਡੀ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਪਾਕਿ ਰੇਂਜਰਾਂ ਨੇ ਕਈ ਸਰਹੱਦੀ ਪਿੰਡਾਂ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੰਨਣਵਾਲਾ ਪਿੰਡ ਦੇ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਵੱਲ ਵਧਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਤੋਂ ਆਈ 3/9 ਗੋਰਖਾ ਰਾਈਫਲਜ਼ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਜਵਾਨਾਂ ਨੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਅੰਨ੍ਹੇਵਾਹ ਗੋਲੀਆਂ ਚਲਾਈਆਂ।
ਪਿੱਛੇ ਧੱਕ ਦਿੱਤਾ। ਦੁਸ਼ਮਣ ਉਸਦੇ ਬੰਕਰ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਭੱਜ ਗਿਆ। ਇਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਪਾਕਿ ਰੇਂਜਰਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਰੇਂਜਰ ਸਾਥੀਆਂ ਦੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਲਈਆਂ। ਪਿੰਡ ਦੇ ਸੋਹਣ ਲਾਲ ਅਤੇ ਹਰੀ ਰਾਮ ਸਮੇਤ ਕਈ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਹੋਮ ਗਾਰਡ ਦੇ ਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਾਪਾ ਨਹਿਰ ‘ਤੇ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਾਕਿ ਰੇਂਜਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਬਹਾਦਰੀ ਦਿਖਾਉਣ ਵਾਲੇ ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੈਡਲਾਂ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਪਿੰਡ ਆਸਫਵਾਲਾ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਸ਼ਹੀਦੀ ਯਾਦਗਾਰ ਬਣਾਈ ਗਈ, ਜਿੱਥੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਸਿਰ ਝੁਕਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਚੌਧਰੀ ਆਦਿੱਤਿਆ ਚੌਟਾਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮੁਖੀ ਭਾਜਪਾ, ਜੋ ਕਿ ਸਿਰਸਾ, ਹਰਿਆਣਾ ਤੋਂ ਆਏ ਸਨ, ਪਿੰਡ ਆਸਫਵਾਲਾ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਸ਼ਹੀਦ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੇ ਸਮਾਰਕ ਸਥਾਨ ਤੇ, ਮਨੋਜ ਝੀਂਝਾ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਭੇਟ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਬਾਰਡਰ ਏਰੀਆ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਫਰੰਟ ਦੇ ਮੁਖੀ ਐਲਡੀ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ 1965 ਦੀ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿ ਜੰਗ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾਈ ਅਤੇ ਹਰ ਕੋਈ ਭਾਵੁਕ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਹਵਾਲਦਾਰ ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਜੋ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਮੋਰਚੇ ‘ਤੇ ਗਿਆ ਅਤੇ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਿਆ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਇਆ।
ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿ ਸਰਹੱਦ ਦੀ ਸਾਦਕੀ ਚੌਕੀ ‘ਤੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀ ਧਰਤੀ’ ਤੇ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਭੇਟ ਕਰਦੇ ਹੋਏ। ਆਦਿੱਤਿਆ ਚੌਟਾਲਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਛੇਤੀ ਹੀ ਆਪਣੀ ਟੀਮ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਥੇ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਦਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਰੱਖਣਗੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਾਦਾ ਸ. ਦੇਵੀ ਲਾਲ (ਸਾਬਕਾ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ) ਇਸ ਸਰਹੱਦ ਤੇ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਆਉਂਦੇ ਸਨ। ਉਹ ਸਦਾਕੀ ਸਰਹੱਦ ‘ਤੇ ਵਾਪਸੀ ਵੇਖ ਰਹੇ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਲਈ ਉਸਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ੈੱਡ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ।
