ਸਾਡਾ ਦੇਸ਼ 15 ਅਗਸਤ 1947 ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋਇਆ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ। ਪਰ ਇਸ ਦਿਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਆਕਰਸ਼ਣ ਇਸਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਝੰਡਾ ਤਿਰੰਗਾ ਹੈ।
ਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸਕੂਲਾਂ, ਸਰਕਾਰੀ ਅਦਾਰਿਆਂ, ਇਮਾਰਤਾਂ, ਜਨਤਕ ਸਥਾਨਾਂ ਅਤੇ ਘਰਾਂ ਤੱਕ, ਇਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਮਾਣ ਨਾਲ ਲਹਿਰਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਕੋਈ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਤਿਰੰਗੇ ‘ਤੇ ਆਪਣੇ ਪਿਆਰ ਦੀ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ‘ਤੇ ਤਿਰੰਗੇ ਦਾ ਟੈਟੂ ਬਣਵਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਕੁਝ ਤਿਰੰਗੇ ਜਾਂ ਤਿੰਨ ਰੰਗ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੁਝ ਮੇਕਅੱਪ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਤਿਰੰਗੇ ਦੇ ਰੰਗ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਇੰਨੇ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅਸੀਂ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਤਿਰੰਗੇ ਦਾ ਮੌਜੂਦਾ ਰੂਪ ਮਿਲਿਆ? ਤਾਂ ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਤਿਰੰਗੇ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਦਿਲਚਸਪ ਕਹਾਣੀ :
ਪਹਿਲਾ ਭਾਰਤੀ ਝੰਡਾ 7 ਅਗਸਤ 1906 ਨੂੰ ਕਲਕੱਤਾ ਦੇ ਪਾਰਸੀ ਬਾਗਾਨ ਚੌਕ ‘ਤੇ ਲਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਝੰਡੇ ਦੀਆਂ ਹਰੀਆਂ, ਪੀਲੀਆਂ ਅਤੇ ਲਾਲ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਧਾਰੀਆਂ ਸਨ। ਝੰਡੇ ਦੀ ਵਿਚਕਾਰਲੀ ਪੱਟੀ ‘ਤੇ ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਸੂਰਜ ਅਤੇ ਚੰਦਰਮਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੇਠਲੀ ਪੱਟੀ ਤੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਭਾਰਤ ਦਾ ਦੂਜਾ ਝੰਡਾ 1907 ਵਿੱਚ ਪੈਰਿਸ ਵਿੱਚ ਮੈਡਮ ਕਾਮਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਲਾਵਤਨ ਇਨਕਲਾਬੀਆਂ ਦੇ ਸੰਗਠਨ ਦੁਆਰਾ ਲਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਝੰਡਾ ਪਿਛਲੇ ਝੰਡੇ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਵੱਖਰਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਹਰੇ, ਪੀਲੇ ਅਤੇ ਸੰਤਰੀ ਰੰਗ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਧਾਰੀਆਂ ਸਨ। ਇਸ ਝੰਡੇ ਦੀ ਵਿਚਕਾਰਲੀ ਪੱਟੀ ‘ਤੇ ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਸੂਰਜ ਅਤੇ ਚੰਦਰਮਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੇਠਲੀ ਪੱਟੀ ਤੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਭਾਰਤੀ ਝੰਡਾ ਡਾ: ਐਨੀ ਬੇਸੈਂਟ ਅਤੇ ਲੋਕਮਾਨਯ ਤਿਲਕ ਦੁਆਰਾ ਘਰੇਲੂ ਰਾਜ ਅੰਦੋਲਨ 1917 ਦੌਰਾਨ ਲਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਝੰਡੇ ਦੇ ਸਿਖਰ ‘ਤੇ ਯੂਨੀਅਨ ਜੈਕ ਸੀ. ਝੰਡੇ ਵਿੱਚ ਬਿਗ ਡਿੱਪਰ ਜਾਂ ਸਪਤਰਿਸ਼ੀ ਤਾਰਾ ਮੰਡਲ ਅਤੇ ਚੰਦ੍ਰਮਾ ਅਤੇ ਤਾਰਾ ਵੀ ਸੀ।
1916 ਵਿੱਚ, ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਭੂ -ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀ ਪਿੰਗਾਲੀ ਵੈਂਕਈਆ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਏਕਤਾ ਲਈ ਇੱਕ ਝੰਡਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਝੰਡੇ ਨੂੰ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਤੋਂ ਇਜਾਜ਼ਤ ਲਈ ਸੀ। ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਉੱਨਤੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਝੰਡੇ ਵਿੱਚ ਚਰਖੇ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ। ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਨੇ 1921 ਵਿੱਚ ਇਹ ਝੰਡਾ ਲਹਿਰਾਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਉਪਰਲੇ ਪਾਸੇ ਚਿੱਟੀਆਂ ਧਾਰੀਆਂ ਸਨ, ਮੱਧ ਵਿੱਚ ਹਰਾ ਅਤੇ ਹੇਠਾਂ ਲਾਲ ਇਹ ਝੰਡਾ ਸਾਰੇ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। 1931 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਝੰਡੇ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤਬਦੀਲੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਕਾਂਗਰਸ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਪਾਸ ਕੀਤੇ ਮਤੇ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਤਿਰੰਗੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਇਸ ਤਿਰੰਗੇ ਵਿੱਚ, ਭਗਵਾ ਰੰਗ ਸਿਖਰ ਤੇ, ਵਿਚਕਾਰ ਵਿੱਚ ਚਿੱਟਾ ਅਤੇ ਹੇਠਾਂ ਹਰਾ ਸੀ। ਚਿੱਟੀ ਧਾਰੀ ਤੇ ਨੀਲਾ ਕਤਾਈ ਚੱਕਰ ਸੀ। ਇਹ ਭਾਰਤੀ ਝੰਡਾ ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਲਈ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੁਆਰਾ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਚਰਖੇ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਸਮਰਾਟ ਅਸ਼ੋਕ ਦਾ ਧਰਮ ਚੱਕਰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਝੰਡਾ 1947 ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਝੰਡਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
